-
1 ускоряться
hızlanmak,çabuklaşmak* * *несов.; сов. - уско́риться1) hızlanmak, çabuklaşmakдвиже́ние уско́рилось — hareket hızlandı
вот поэ́тому его́ отъе́зд и уско́рился — umulan zamandan önce gitmesi de bundandır işte
-
2 вода
su* * *ж1) врз suпе́рвенство по пла́ванию и прыжка́м в во́ду — yüzme ve atlama birincilikleri
2) см. воды 3), в соч.бриллиа́нт чи́стой воды́ — suyu mükemmel bir pırlanta
••ложь чисте́йшей воды́ — en halisinden / su katılmamış bir yalan
чисте́йшей воды́ идеали́зм — katıksız ülkücülük
вы́вести кого-л. на чи́стую во́ду — birinin iplisini pazara çıkarmak
лить во́ду на чью-л. мельницу — birinin değirmenine su taşımak, ekmeğine yağ sürmek
толо́чь во́ду в сту́пе — havanda su dövmek
с тех пор мно́го воды́ утекло́ — o zamandan bu yana köprülerin altından çok su / denizler geçti
де́ньги теку́т как вода́ — paralar su gibi gidiyor / akıyor
он воды́ не замутит — ağzı var dili yok
он ти́ше воды́, ни́же травы́ — ağzına / başına vur lokmasını al
их водо́й не разольёшь — aralarından su sızmaz, içtikleri su ayrı gitmez
как / бу́дто в во́ду гляде́л / смотре́л — suya bakmış gibi
как / бу́дто в во́ду ка́нул — gidiş o gidiş; sır oldu
вы́йти сухи́м из воды́ (остаться безнаказанным) — yanına kalmak
-
3 время
saat,süre,zaman* * *с1) zaman, vakit (- kti), sıra; süre; saatсо́лнечное вре́мя — güneş zamanı
ле́тнее вре́мя — yaz saati
ме́стное вре́мя — mahalli saat
по моско́вскому вре́мени — Moskova saat ayarıyla
во вре́мя войны́ — savaş süresince ( всю войну)
во вре́мя дождя́ — yağmur yağarken
в любо́е вре́мя — her zaman; her an
в любо́е вре́мя дня / су́ток — günün her saatinde
в э́то вре́мя позвони́ли — o sırada / derken zil çaldı
где он мог быть в э́то вре́мя? — o saatte nerede olabilirmiş?
за э́то вре́мя — bu süre içinde
до настоя́щего вре́мени — bugüne dek
до после́днего вре́мени — son zamana dek
с того́ вре́мени — o zamandan bu yana
в свобо́дное вре́мя — boş vakitlerinde
у неё нет вре́мени чита́ть — okumaya vakti yok
сейча́с не вре́мя — şimdi bunun sırası / vakti değil
2) ( пора) zaman; mevsimвре́мя жа́твы — hasat zamanı / mevsimi
послеобе́денное вре́мя — öğle sonrası
ночно́е вре́мя — gece saatleri
в ночно́е вре́мя — gece vakti
в ле́тнее вре́мя — yaz zamanında
но́вое вре́мя, но́вые вре́мена́ — yeni zamanlar
вели́кий учёный своего́ вре́мени — çağının / devrinin büyük bilgini
4) филос. zamanпростра́нство и вре́мя — zaman ve mekan
5) грам. zaman••вре́мя от вре́мени — zaman zaman; ara sıra
на вре́мя — bir süre için
взять что-л. на вре́мя — eğreti almak
дать вре́мя на что-л. — mühlet vermek
со вре́менем — zamanla
всё вре́мя — ( постоянно) her zaman; ( непрерывно) durmadan, aralıksız
одно́ вре́мя — bir vakitler / aralık
в пе́рвое вре́мя — önceleri, ilkin
в после́днее вре́мя — son zaman(larda)
в своё вре́мя — ( когда-то) vaktiyle; ( своевременно) vaktinde
в своё вре́мя узна́ешь — zamanı gelir öğrenirsin
в ско́ром вре́мени — yakında
вре́мя - де́ньги — погов. vakit nakittir
всему́ своё вре́мя — herşeyin vakti sırası var
-
4 доля
pay,kesir; kısmet,nasip* * *ж1) pay; kesir (- sri)от до́ли секу́нды до не́скольких лет — saniyenin kesri kadar bir zamandan birkaç yıla kadar
от до́лей гра́мма до не́скольких килогра́ммов — gramın askatlarıyla birkaç kilogram arasında
на протяже́нии со́той до́ли секу́нды — saniyenin yüzde biri süresince
до́ля соцстра́н в мирово́м произво́дстве — sosyalist ülkelerin dünya üretimindeki payı / payları
получи́ть свою́ до́лю насле́дства — mirastan payını almak
в э́той шу́тке есть до́ля и́стины — bu şakada gerçek payı vardır
будь тут хоть до́ля здра́вого смы́сла — bunda sağduyunun zerresi olsa
2) (судьба, участь) kısmet; nasip (-bi)такова́ уж, ви́дно, же́нская до́ля — kadının nasibi buymuş
у неё счастли́вая до́ля — talihlidir, talihi var
••э́то вы́пало на мою́ до́лю / мне на до́лю — bu benim payıma düştü
-
5 мало
врзazма́ло де́нег — az para
де́нег ма́ло — para azdır
э́тих де́нег ма́ло — bu para yetmez
вре́мени у нас ма́ло — vaktimiz dar
све́дений об исто́рии го́рода о́чень ма́ло — şehrin tarihine ait bilgiler çok zayıftır
райо́ны, где выпада́ет ма́ло дожде́й — yağmuru kıt bölgeler
но ей э́того ма́ло — ama bu yetmez ona!
но э́того ма́ло — ama bu yeterli değil
он (вообще́) ма́ло ест — boğazsızdır
ма́ло всего́ э́того, так (их ещё и обворова́ли) — tüm bunlar yetmiyormuş gibi (evleri soyuldu)
подле́ц, каки́х ма́ло — alçağın teki, tarihlerin yazmadığı bir alçak
ма́ло то́лько обеща́ть - на́до держа́ть сло́во — sadece söz vermek kafi değil, onu tutmak da gerek
с тех пор ма́ло что измени́лось — o zamandan bu yana değişen pek bir şey yok
от пре́жнего прое́кта ма́ло что оста́лось — geriye eski tasarıdan hemen hemen hiç bir şey kalmadı
ма́ло ли что мо́жет случи́ться / быть — her bir şey olabilir
об э́том ма́ло кто зна́ет — bunu bilen az
мы ма́ло где быва́ли — gittiğimiz yerler az
он ма́ло когда́ е́здит в го́род — şehre indiği seyrek
••дурна́я, ма́ло того́, вре́дная привы́чка — kötü, dahası zararlı bir alışkanlık
-
6 настоящий
şimdi* * *1) şimdiki; bugünkü; bugününв настоя́щее вре́мя — şu sırada; bugün
до настоя́щего моме́нта — şu ana kadar
с тех пор до настоя́щего вре́мени — o zamandan bu yana
в настоя́щих усло́виях — bugünkü koşullarda; bugünün koşullarında
2) врз gerçek; sahici; asılнастоя́щий алма́з — gerçek / sahici elmas
настоя́щий друг — gerçek dost
настоя́щее и́мя у него́ ино́е — onun asıl adı başkadır
настоя́щее молоко́ — halis / hilesiz / su katılmamış süt
3) halis muhlis; asılнастоя́щий солда́т — halis muhlis asker
вот настоя́щее иску́сство! — asıl sanat budur işte!
он стал настоя́щим журнали́стом — dört dörtlük bir gazeteci oldu
4) (этот, данный) bu; işbu••настоя́щее вре́мя — грам. şimdiki zaman
э́то не оши́бка, а са́мый настоя́щий обма́н — bu yanlışlık değil; düpedüz hile
-
7 оживляться
несов.; сов. - оживи́ться, врзторго́вля оживи́лась — ticaret canlandı / canlılık kazandı
с того́ вре́мени у́лица заме́тно оживи́лась — o zamandan bu yana sokak çok daha işlek oldu
-
8 оставаться
несов.; сов. - оста́ться1) врз kalmak; durmakостава́ться до́ма — evde kalmak
оста́ться дово́льным — memnun kalmak
оста́лся оди́н рубль — bir ruble kaldı / arttı
до отхо́да поезда остава́лось три мину́ты — trenin kalkmasına üç dakika kalıyordu
оста́ться без рабо́ты — işsiz kalmak
оста́ться без прогу́лки — gezmeden kalmak
оста́ться на второ́й год (в кла́ссе) — (sınıfta) kalmak
оста́ться кому-л. (в насле́дство) — (miras) kalmak
с тех пор оста́лось то́лько э́то зда́ние — o zamandan bu yana ancak bu yapı ayakta kalıyor / duruyor
у тебя́ оста́лась та кни́га? — o kitabın duruyor mu?
остава́ться в си́ле (о законе и т. п.) — yürürlükte kalmak
положе́ние остается / продолжа́ет остава́ться напряжённым — durum gerginliğini koruyor
они́ оста́лись одни́ — bir başlarına kaldılar; baş başa kaldılar ( наедине)
2) безл.тебе́ остаётся то́лько уе́хать — sana düşen, gitmek oluyor
еди́нственное, что остава́лось сде́лать - уе́хать — yapılacak tek şey gitmekti
в таки́х слу́чаях ему остава́лось то́лько молча́ть — bu gibi hallerde ona düşen, susmak olurdu
когда́ до го́рода остава́лось два киломе́тра... — şehre iki kilometre kala...
ино́го вы́бора не остаётся — başka seçenek yok
••оста́ться ни с чем — cascavlak kalmak
карти́на оста́лась за на́ми (на аукционе) — tablo bizim üstümüze kaldı
оста́лось нача́ть да ко́нчить — iş üç nalla bir ata kaldı
счастли́во остава́ться! — hoşça kal(ın)!
-
9 пора
I п`ораж1) gözenek (-ği)2) перен. hücreII пор`аглубоко́ проника́ть во все по́ры о́бщества — toplumun her hücresine derinlemesine nüfuz etmek
жпора мо́лодости — gençlik çağı
сеноко́сная пора — ot biçme vakti
в ночну́ю по́ру — gece vakti
дождли́вая пора — yağmur mevsimi
счастли́вая пора жи́зни — yaşamın mutlu dönemi
2) → сказ. zamanı geldiдавно́ пора рассмотре́ть э́тот вопро́с — bu sorunu ele almanın zamanı çoktan geldi
••с каки́х пор? — ne zamandan beri?
до неда́вних пор — yakın zamanlara kadar
я до сих по́р удивля́юсь — halâ şaşarım
покра́сь вот до сих по́р — burasına kadar boya
с да́вних пор — eski zamanlardan beri
в ту по́ру — o zamanlar, o sıralar(da)
на пе́рвых пора́х — ilkten, önceleri
до каки́х пор? — ne zamana kadar?
и с тех пор его́ бо́льше не ви́дели — o gün bugündür onu gören olmadı
с тех пор как я его́ не ви́дел... — ben onu görmeyeli...
с тех пор как постро́ен заво́д... — fabrika kurulduğundan bu yana...
-
10 почти
(hemen) hemen; neredeyse; adeta; bayağıпочти́ непреодоли́мая тру́дность — üstesinden gelinmesi adeta olanaksız bir güçlük
почти́ полови́на э́кспорта — ihracatın neredeyse yarısı
почти́ полови́на всего́ э́кспорта — ihracatın tümüne yakını
с тех пор прошло́ почти́ со́рок лет — o zamandan bu yana neredeyse kırk yıl geçti
у него́ почти́ полувеково́й о́пыт — elli yıla yakın bir tecrübe sahibidir
э́ти показа́тели / ци́фры возросли́ почти́ в два ра́за — bu rakamlar bir katına yakın arttı
э́то означа́ло почти́ ве́рную смерть — bu yüzde doksan ölüm demekti
почти́ по всей Евро́пе — neredeyse Avrupa'nın tümünde
почти́ всегда́ — hemen her zaman
э́то почти́ невозмо́жно — bu neredeyse / hemen hemen olanaksızdır
его́ почти́ невозмо́жно узна́ть — onu tanımak neredeyse imkansız
почти́ незаме́тная ра́зница — belli belirsiz bir fark
почти́ постоя́нно — adeta sürekli olarak
он по́мнил расска́з почти́ наизу́сть — öykü adeta ezberindeydi
он зна́ет э́тот расска́з почти́ что наизу́сть — bu öyküyü ezbere bilecek kadar iyi bilir
он почти́ (что) бежа́л — koşarcasına gidiyordu
он почти́ что вы́рвал газе́ту у меня́ из рук — elimden gazeteyi koparırcasına aldı
он почти́ совсе́м не ест мя́са — hiç denecek kadar az et yer
он почти́ обезу́мел от ра́дости — sevincinden çıldırır gibi oldu
в стране́ почти́ не́ было промы́шленности — ülkede sanayi yok gibiydi
я почти́ бы́ло пове́рил — bayağı kanacak gibi oldum
-
11 проходить
I несов.; сов. - пройти́1) geçmekпройти́ по мосту́ — köprüden geçmek
он прошёл ми́мо нас — yanımızdan geçti
пройди́те вперёд — öne geçin(iz)
он прошёл в кино́ без биле́та — sinemaya biletsiz daldı
пройти́ переу́лком — yan sokaktan geçmek
доро́га прохо́дит о́коло дере́вни — yol köyün yakınından geçer
здесь пройдёт нефтепрово́д — buradan bir petrol boru hattı geçecek
2) (yol) almak; yapmakмы прошли́ де́сять киломе́тров — on kilometre yol aldık
стометро́вку он прохо́дит за двена́дцать секу́нд — yüz metreyi on iki saniyede alır
пе́рвый круг про́йден за 43 секу́нды — спорт. ilk tur 43 saniyede geçildi / koşuldu
вчера́ го́нщики прошли́ 200 киломе́тров — dün yarışçılar 200 kilometre koştular
маши́на но́вая, прошла́ всего́ три ты́сячи киломе́тров — araba yenidir, topu topu üç bin kilometre yaptı
а пото́м пройдём в парк — sonra da parka uzanırız
не прошёл я и ста шаго́в, как... — yüz adım gittim gitmedim,...
3) ( миновать) geçmek, arkada bırakmakпрошли́ го́ды — yıllar geçip gidiyordu
мно́го лет прошло́ с тех пор — aradan yıllar geçti
за э́то вре́мя про́йден значи́тельный путь — bu süre içinde hayli yol alındı
за про́йденный пери́од — arkada / geride bıraktığımız dönem içinde
передо мной прошли́ собы́тия после́дней неде́ли — gözümün önüne son haftanın olayları bir bir gelip geçti
4) ( об осадках) yağmak5) (распространяться - о слухах и т. п.) dolaşmak, yayılmakпо всей дере́вне прошёл слух, что... — söylentisi tüm köyü dolaştı
6) (продвигаться через что-л.) sığmak; geçmekни́тка в ушко́ не прохо́дит — iplik iğnenin gözünden geçmiyor
в э́ту дверь шкаф не пройдёт — dolap bu kapıdan sığmaz
7) ( просачиваться) sızmakчерез заклёпки прохо́дит вода́ — perçin başlarından su sızıyor
8) (о времени, о чём-л. бывшем, длившемся) (gelip) geçmekпрошёл це́лый час — tam bir saat geçti
зима́ прошла́ — kış geçti
мо́лодость прошла́, как сон — gençlik bir rüya hali gibi gelip geçti
с тех пор, как он уе́хал, не прошло́ и неде́ли — o gideli daha bir hafta bile olmadı
не пройдёт и неде́ли, как... — (bir) haftaya kalmaz / kalmadan
не прошло́ и го́да, как... — senesine kalmadı,...
не пройдёт и го́да, как... — bir yıla varmaz,...
три дня прошли́ в перегово́рах — üç gün görüşmelerle geçti
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — tüm hayatı mücadele ile geçti
путь, про́йденный на́ми за полве́ка — yarım yüzyıl içinde aldığımız / katettiğimiz yol
с тех пор ско́лько их таки́х прошло́! — o zamandan bu yana kaç tanesi geldi gitti!
9) ( прекращаться) dinmek; geçmekболе́знь прошла́ — hastalık geçti
болезнь прошла́ без осложне́ний — hastalık komplikasyonsuz olarak geçti
головна́я боль у неё прошла́ — baş ağrısı dindi
всё у него́ пройдёт (о больном) — bir şeyi kalmaz
уста́лость постепе́нно пройдёт — yorgunluk yavaş yavaş çıkacak
дождь прошёл — yağmur durdu / dindi / kesildi
шторм прошёл — (denizde) fırtına durdu / kaldı
10) (подвергаться чему-л.) geçmekпройти́ через тяжёлые испыта́ния — ağır / çetin sınavlardan geçmek
проходи́ть медици́нский осмо́тр — tıbbi muayeneden geçmek
проходи́ть ветерина́рный контро́ль — veteriner kontrolundan geçmek
пройти́ (через) цензу́ру — sansürden geçmek
11) (заканчиваться каким-л. образом) geçmekпра́здник прошёл ве́село — bayram neşeli bir hava içinde geçti
его́ конце́рт прошёл успе́шно — verdiği resital başarılı oldu
12) (завершить какой-л. курс) görmekпройти́ специа́льную подгото́вку — özel eğitim görmek
пройти́ курс светолече́ния — ışık tedavisi görmek
13) ( быть утверждённым) kabul edilmekэ́тот прое́кт резолю́ции не прошёл — bu karar taslağı kabul edilmedi
14) ( быть принятым) kabul edilmekпройти́ в университе́т — üniversiteye kabul edilmek
15) разг. ( изучать) çalışmak, işlemekкако́й урок сейча́с прохо́дят? — şimdi kaçıncı ders işleniyor?
э́то мы еще́ не проходи́ли (в школе) — o derse henüz gelmedik
••э́тот трюк / но́мер не пройдёт! — bu oyun sökmez!
II сов.фаши́зм не пройдёт! — faşizme geçit yok!
(провести какое-л. время в ходьбе) yürümekмы зря сто́лько проходи́ли — boşuna taban teptik
-
12 апокалипсис
м apokalipsis (1. xristian dinində: vəhy, peyğəmbərlik; 2. „axır zamandan" xəbər verən „Əhd-cədid" kitablarından biri). -
13 отстать
1) keri qalmaq, artta qalmaq, arqada qalmaqя отстал на несколько шагов - bir qaç adım keri (artta) qaldımчасы отстали на две минуты - saat eki daqqağa keri qaldı2) перен. artta (keri) qalmaqотстать от жизни - zamandan (ömürden) keri qalmaq -
14 старинный
(pek) eski, qadimiy, eski zamandan qalma, evelkiстаринный обычай - eski adet
См. также в других словарях:
DEHL — Zamandan bir saat. * Azca nesne … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
SENEB(E) — Zamandan bir parça … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
geç — sf. 1) Belirli zamandan sonra olan 2) zf. Kararlaştırılan, beklenen veya alışılan zamandan sonra, erken karşıtı Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç / Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç Y. K. Beyatlı Birleşik Sözler geç saatler er … Çağatay Osmanlı Sözlük
Gameshow (magazine) — Gameshow is a magazine that was published in Turkey during the 90 s. The magazine focused mainly on computer games, where it was the leading magazine in that but it also contained pages about science fiction and fantasy literature and rock music … Wikipedia
arzu — is., Far. ārzū 1) İstek, dilek Kendi arzumla Anadolu ya gitmek kararını verdim. R. H. Karay 2) Heves İçimde nice zamandan kalma bir arzu var. A. İlhan Atasözü, Deyim ve Birleşik Fiiller arzu duymak arzusu kalmak arzu etmek … Çağatay Osmanlı Sözlük
belirli geçmiş — is., dbl. Fiilin belirttiği kavramın, içinde bulunan zamandan önce olup bittiğini kesinlikle bildiren, dı / di, tı / ti ekiyle kurulan kip, di li geçmiş: al dı, bil di, saç tı, seç ti vb … Çağatay Osmanlı Sözlük
belirsiz geçmiş — is., dbl. Fiilin belirttiği kavramın, içinde bulunulan zamandan önce olup bittiğini başkasından duyarak veya belirsiz olarak bildiren, mış / miş ekiyle kurulan kip, miş li geçmiş, naklî mazi: ağla mış, gel miş gibi … Çağatay Osmanlı Sözlük
bitirme fiili — is., dbl. Bir fiile miş sıfat fiil ekiyle olmak yardımcı fiili getirilerek oluşturulan ve fiilin, yardımcı fiilin işaret ettiği zamandan önce olup bittiğini anlatan birleşik fiil İstemiş oldu. Görmüş olacak gibi … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyunduruk — is., ğu 1) Çift süren veya arabaya koşulan hayvanların birlikte yürümelerini sağlamak için boyunlarına geçirilen bir tür ağaç çember 2) mim. Kapı veya pencere vb. açıklıkların üzerine konulan ağaç, taş veya beton kiriş, lento 3) Mengenenin üst… … Çağatay Osmanlı Sözlük
buse — is., esk., Far. būse Öpücük Her zamandan ziyade bana sokularak küçük küçük buselerle yüzümün her tarafını öptü. R. N. Güntekin … Çağatay Osmanlı Sözlük
çoktan — zf. Çok zaman önce, çok zamandan beri, öteden beri, uzun süreden beri İçeri girdiklerinde birinci film çoktan başlamış hatta sonuna bile yaklaşmıştı. H. Taner … Çağatay Osmanlı Sözlük