-
1 многолетний
uzun yılların* * *многоле́тняя борьба́ — yıllar boyu süren mücadele
учи́тель с многоле́тним ста́жем — yılların meslekten öğretmeni
2) → бот. çokyıllık -
2 перерастать
несов.; сов. - перерасти́1) ( стать выше ростом) boyu... geçmekон переро́с отца́ — boyu babasınınkini geçti
2) перен. aşmak, geçmekдвиже́ние переросло́ свои́х ли́деров — hareket, önderlerini aştı
3) (во что-л.) dönüşmekпротиворе́чия переросли́ в кри́зис — çelişkiler bir bunalıma dönüştü
-
3 пожизненный
приговори́ть кого-л. к пожи́зненному заключе́нию — ömür boyu hapis cezasına mahkum etmek / çarptırmak
назна́чить кому-л. пожи́зненную пе́нсию — birine yaşamaca emekli maaşı bağlamak
-
4 век
1) (столетие) asır, yüz yılчетверть века - çerik asır, yigirmi beş yıl2) (эпоха) devir, zamanкаменный век - taş devriв наш век - bizim zamanımızda (devrimizde)3) (жизнь) ömür, ayatвесь свой век - ömür boyunca, ömür boyuна своем веку - ayatında, ömründe4) (длительное время) çoq vaqıt, çoq zaman, yıllar boyuя с ним целый век не виделся - onı körmegenim çoq vaqıt oldıиспокон веков - evel-ezelden berli -
5 видный
1) körüngen, sezilgenна видном месте - körüngen yerdeедва видный - zornen sezilgen2) (перен. значительный) közge körüngen, körümli, müteberвидный учёный - körümli alim3) (перен. статный) boyu-postu yerinde, endamlıвидный парень - endamlı (körümli, boyu-postu yerinde) bir oğlan -
6 по
1) (на вопрос где?) -dan, -den, -tan, -ten; boyuидти по улице - soqaq boyu yürmek, soqaqtan yürmek2) (посредством) -dan, -den, -tan, -ten; -nen; ileпо радио - radiodan3) (согласно) -ğa, -ge, -qa, -ke köre; üzerine; -ca, -ceпо плану - planğa köreпо моему мнению - menim fikrimce4) (в сочетании с числительными) -ar, -er, -şar, -şerпо два - ekişerпо трое - üçer-üçer5) -ğa, -ge, -qa, -ke qadar; -ğace, -gece, -qace, -keceпо локоть - tirsegine qadarпо май следующего года - kelecek mayısqa qadar6) (вследствие) -dan, -den, -tan, -ten sebep; -ğanı, -geni, -qanı, keni içünон не пришёл на занятия по болезни - o derslerge hastalığından sebep kelmedi -
7 век
yüzyıl; çağ,devir,zaman; ömür,uzun zaman* * *мка́менный век — taş çağı
идти́ в но́гу с веком — zamana ayak uydurmak
на своём веку́ — ömründe, hayatında
дожива́ть свой век — ömrünün son günlerini yaşamak
4) разг. ( длительное время) pek uzun zamanвека́ми, на протяже́нии мно́гих веков — yüzyıllar boyu
век бы его́ не ви́дел! — sittinsene yüzünü görmesem hiç aramam
••век живи́ - век учи́сь — погов. bir yaşıma daha bastım
в кои(-то) веки — kırk yılda bir, ayda yılda bir
до сконча́ния века — dünya durdukça, kıyamete kadar
-
8 весь
tüm,bütün,hep,tamam; baştan başa,boydan boya,tümüyle; her şey;herkes* * *мест.1) (вся, все, всё) tüm, bütün, hep, top, tamamпо всему́ го́роду — kentin her yanında / dört bir yanında
мы обошли́ весь го́род — şehri baştan aşağı dolaştık
прочеса́ть весь лес — ormanı karış karış / boydan boya taramak
фотогра́фия / портре́т во весь рост — boy resmi
всей семьей — ailece, evcek
у нас вся семья́ така́я, у нас в семье́ все таки́е — biz ailece öyleyizdir
истра́тить все (свои́) де́ньги — parasının tümünü / hepsini harcamak
не кричи́, все прохо́жие на тебя́ смо́трят — bağırma, gelip geçen herkesi kendine baktırıyorsun
треть всех по́данных голосо́в — toplam oy'un üçte biri
за всё ле́то мы так и не встре́тились — koca bir yaz bir kez olsun görüşemedik
он всю (свою) жизнь рабо́тал — ömrü / hayatı boyunca çalıştı
вся его́ жизнь прошла́ в борьбе́ — hayatı hep savaşımla geçti
э́тот проце́сс продолжа́ется всю жизнь — bu süreç tüm yaşam boyu sürer
со всей эне́ргией — olanca enerjisiyle
все де́сять книг — on kitabın onu da
со всех сторо́н — dört bir yandan
2) ( целиком) baştan başa, boydan boya; tümüyleон весь в пыли́ — üstü başı toz içinde
он весь дрожи́т — her tarafı titriyor
он весь ушёл в рабо́ту — kendini tamamen işe verdi
3) ( всё) → сущ., с herşeyвсё и́ли ничего́! — ya hep ya hiç!
ты для меня́ всё — sen benim herşeyimsin
всё э́то ложь! — hep yalan!
всё, что у него́ есть (о состоянии, имуществе) — elinde avucunda nesi varsa, nesi var nesi yok, varı yoğu
всё, что он мо́жет сде́лать, э́то... — yapabileceği,...maktan öteye geçemez
у меня́ всё; э́то всё, что я хоте́л сказа́ть — diyeceğim bu kadar
4) ( все) → сущ., мн. herkes; (el)âlemвсе как оди́н — tek adammışçasına
э́то все зна́ют — bunu herkes biliyor
все на тебя́ смо́трят — elâlem sana bakıyor
(вы) все в сбо́ре? - Все. — hep tamam mısınız? Tamamız.
а нельзя́ нам всем вме́сте пое́хать? — hep gitsek olmaz mı?
сло́вно все слепы́е — sanki âlemin gözü yok
5) (при сравн. ст.)лу́чше всего́ приходи́ за́втра — en iyisi yarın gel
бо́льше всего́ он любит ле́то — en çok yazı sever
ху́же всего́ то, что... — işin en fena tarafı şudur ki...
••он весь в отца́ — babasının burnundan düşmüş
всё равно́ (так или иначе) — nasıl olsa
всё равно́ узна́ю — nasıl olsa öğrenirim
его́ всё равно́ вы́гнали бы — nasıl olsa kovulacaktı
всё равно́ (тем не менее) — gene (de)
всё равно́ не найдёт — gene de bulamaz
всё равно́! — hepsi bir!
мне всё равно́ — bana göre hava hoş
рабо́тать так - всё равно́, что ничего́ не де́лать — böyle çalışmak hiç bir şey yapmamakla birdir
-
9 видный
görülebilir; seçkin; boylu boslu,endamlı* * *1) в соч.го́ры ви́дны́ издалека́ — dağlar uzaktan görülür
вдали́ ви́дны́ го́ры — uzakta dağlar görünüyor
едва́ ви́дный — zor seçilir
по́езд уже́ ви́ден — tren göründü artık
опубликова́ть на са́мом ви́дном ме́сте — en göze çarpan bir yere koymak
посади́ть на са́мое ви́дное место — baş köşeye oturtmak
карти́на висе́ла на ви́дном ме́сте — tablo görünür yere asılmıştı
вы́весить на ви́дных места́х — görülebilecek yerlere asmak
2) ( выдающийся) seçkin, mümtaz3) разг. (рослый, статный) boyu bosu yerinde, boylu boslu, endamlı -
10 воз
yüklü araba* * *м2) araba yüküце́лый воз дров — araba dolusu odun
••воз новосте́й — yığınla haber
а воз и ны́не там — arpa boyu kadar gidilmedi
-
11 вырастать
büyümek,boy atmak; artmak,yükselmek; genişlemek; belirmek,görünmek* * *несов.; сов. - вы́расти1) (становиться больше, выше, старше) büyümek; boy atmak; boylanmak (тк. о росте)ребёнок вы́рос — çocuk büyüdü
трава́ вы́росла по коле́но — otlar diz boyu büyüdü
де́рево вы́росло на метр — ağaç bir metre boylandı
2) разг., в соч.он вы́рос из э́того пальто́ — bu palto ona dar / küçük geliyor artık
3) (появляться - о траве, волосах и т. п.) bitmekон вы́рос в кру́пного учёного — büyük bir bilgin oldu
дохо́ды вы́росли — gelirler arttı
посевна́я пло́щадь вы́росла — ekim sahası genişledi
6) (возникать перед кем-л.) belirmek, görünmek; bitmekвы́расти сло́вно из-под земли́ — yerden bitercesine belirmek
пе́ред на́ми вы́рос лес — orman önümüze dikeldi
-
12 высота
yükseklik; irtifa,yükselti; tepe* * *жвысота́ над у́ровнем мо́ря — rakım, yükselti; denizden yükseklik
высота́ ма́чты — direğin boyu
ста́туя высото́й в пять ме́тров — beş metre boyunda bir heykel
2) (возвышенность, холм) tepe••прыжки́ в высоту́ — спорт. yüksek atlama
-
13 выше
daha yüksek; üstünde; yukarıda* * *1) daha yüksekон вы́ше тебя́ (ро́стом) — boyu seninkinden uzundur
вы́ше человеческого ро́ста — insan boyunu aşkın
вода́ подняла́сь вы́ше коле́на — sular dizden yukarı çıktı
он ста́вит свои́ интере́сы вы́ше интере́сов други́х — kendi çıkarlarını başkalarının çıkarından üstün tutar
2) нареч. (вверх от чего-л.; сверх чего-л.)он живёт этажо́м вы́ше — bir üstteki katta oturuyor
де́ти от трёх лет и вы́ше — üç ve daha yukarı yaşlardaki çocuklar
3) предлог (вне чего-л.) üstünde; dışındaэ́то вы́ше мои́х сил — bu takatimin üstündedir
4) нареч. ( раньше) yukarıdaкак отмеча́лось вы́ше — yukarıda belirtildiği gibi
чита́й тремя́ строка́ми вы́ше — üç satır yukarısını oku
-
14 да
evet* * *I частица1) утв. evet; ya; haпридёшь? - Да. — gelir misin? - Evet
да-а, стра́нно... — ya-a, acayip...
да! чуть бы́ло не забы́л — ha, az kaldı unutuyordum
2) вопр. sahi mi?; yok canım?; değil mi?; efendim?да что ты / вы? — yok canım?
придёшь, да? — gelirsin, değil mi?
Хаса́н! - Да? — Hasan! - Efendim?
да ну? — yok canım?, deme!
да ра́зве э́то недоста́ток? — canım bu da bir kusur mu?
да что (там) кни́ги, он и газе́т не чита́ет! — kitap ne söz, gazete okumuyor!
да что там кни́ги, хоть бы газе́ты чита́л... — bırak(ın) kitapları, gazete okusa...
да ты сади́сь! — otur sen
да сади́сь же ты (наконе́ц)! — otursana!
да нет, тебе́ так показа́лось — yok canım, sana öyle gelmiş
да ра́зве э́то челове́к? — o da sanki adam mı?
да ра́зве я мог поду́мать, что... —... aklıma gelir miydi hiç?
да ты не расстра́ивайся! — üzme kendini sen!
да кто за него́ пойдёт (за́муж)? — onunla hangi kadın evlenir ki?
да замолчи́шь ты и́ли нет?! — susacak mısın, susmayacak mısın?!
да ты опо́мнись! — efendi, kendine gel!
да ты влюбле́на в него́! — ayol sen âşıksın bu adama!
да посто́й ты! — dur yahu!
4) ( пусть)...sınда здра́вствует... ! — yaşasın... !
да поги́бнет / сги́нет... ! — kahrolsun... !
да бу́дет вам изве́стно, что... — haberiniz olsun ki...
да прости́т мне чита́тель,... — okurlar bağışlasın beni,...
••II союзвот э́то да! (при удивлении) — vay canına!
1) соед. bir de, ileсосна́ да ель — (bir) çam bir de göknar
вдоль доро́ги - все поля́ да поля́ — yol boyu hep tarlalar
2) присоед. hem (de); bir de; da(я) купи́л кни́гу да ещё каку́ю интере́сную — bir kitap aldım, hem de çok ilginç bir kitap
да и́зредка наве́дывался к бра́ту — arada bir de kardeşini görmeye giderdi
да я и не жа́луюсь — yakındığım da yok zaten
да и что э́то тебе́ даст? — hem bu ne kazandırır sana?
да и вре́мени у меня́ не́ было — vaktim de yoktu (zaten)
3) против. ( однако) ama -
15 до
I предлог1) врз kadar; dek; değin; denliпроводи́ть кого-л. до́ дому — birini evine kadar geçirmek
от Ки́ева до Ми́нска — Kiev'den Minsk'e kadar
расстоя́ние от Земли́ до Луны́ — Yer Ay mesafesi
до дере́вни киломе́тр — köye (kadar) bir kilometre var
когда́ до дере́вни остава́лся киломе́тр — köye bir kilometre kala
вода́ доходи́ла до коле́н — sular diz hizasına kadar yükselmişti
сне́гу бы́ло до коле́на — diz boyu kar vardı
(про)дли́ться от двух до трёх часо́в — iki ilâ üç saat sürmek
с двух (часо́в) до трёх — (saat) ikiden üçe kadar
де́ти в во́зрасте до десяти́ лет — on yaşından küçük çocuklar
промо́кнуть до ни́тки — iliğine kadar ıslanmak
сжать кому-л. ру́ку до бо́ли — birinin elini acıtacak kadar sıkmak
крича́ть до хрипоты́ — sesi kısılıncaya / kısılana kadar bağırmak
я до того́ уста́л, что... — o kadar / o denli / öylesine yoruldum ki...
за пери́од до про́шлого го́да — geçen yıla kadarki dönemde
до чего́ краси́во! — ne kadar da güzel!
зараба́тывать до ста рублей — yüz ruble kadar kazanmak
до сих по́р — ( по времени) şimdiye kadar / dek, halâ; ( по месту) buraya / burasına kadar
2) (раньше, прежде) önceдо войны́ — savaştan önce
до восхо́да со́лнца — güneş doğmadan (önce)
ещё до твоего́ отъе́зда — daha sen gitmeden (önce)
нам на́до добра́ться туда́ до дождя́ — yağmur başlamadan varmalıyız oraya
II с, нескл., муз.они́ отправи́лись / вы́шли в путь ещё до десяти́ (часо́в) — daha saat on olmadan yola çıktılar
do -
16 долгий
uzun (süreli)* * *врз••до́лгие го́ды — uzun yıllar; yıllar yılı; yıllar boyu
на протяже́нии до́лгих пяти́ дней — beş koca gün boyunca
откла́дывать что-л. в до́лгий я́щик — hasıraltı etmek
-
17 долголетний
долголе́тний о́пыт — (uzun) yılların kazandırdığı tecrübe
-
18 дурак
мaptal; budala enayi••велика́ Федо́ра, да ду́ра — boyu uzun, aklı kısa
дурака́ учи́ть, что мёртвого лечи́ть — gafile kelam nafile kelam
дура́к дурако́м — enayi dümbeleği
не будь дурако́м! — enayilik etme!
оста́вить кого-л. в дурака́х — birine külah giydirmek
валя́ть дурака́ — maskaralık(lar) etmek ( дурачиться); aptallığa vurmak ( прикидываться непонимающим)
сваля́ть дурака́ (допустить глупость) — aptallık etmek
-
19 кабельтов
м, мор.( мера) gömene; palamar boyu -
20 кадр
м, кино1) görüntü; kareразме́р ка́дра — görüntü boyu
войти́ / попа́сть в кадр — kareye girmek
2) (эпизод, сцена) ayrım; sahneка́дры из фи́льма "Чапа́ев" — "Çapayev" filminden görüntüler
См. также в других словарях:
Boyu — 1 Original name in latin Boyu Name in other language Boyu, Boyu Zhen, Boyujia, po yu, po yu zhen State code CN Continent/City Asia/Shanghai longitude 37.37775 latitude 122.34885 altitude 18 Population 0 Date 2012 12 06 2 Original name in latin… … Cities with a population over 1000 database
... boyu — süresince, boyunca Türkler belli tek bir sebeple mi yüzyıllar boyu yollara dökülmüştü? C. Uçuk … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyu beraber — kendi boyu kadar Boyu beraber çocuğu var … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyu bosu devrilsin (veya devrilesi) — ölsün anlamında kullanılan bir ilenme sözü İlahi, boyun bosun devrilsin. H. R. Gürpınar … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyu bacadan mı aştı? — (kızın) daha evlenecek yaşta değil anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyu boyuna, huyu huyuna — karı koca veya arkadaşlar arasında her bakımdan uygunluk olması gerekir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
boyu devrilsin (veya devrilesi) — ölsün anlamında ilenme sözü … Çağatay Osmanlı Sözlük
Chongqing Boyu Apartment — (Чунцин,Китай) Категория отеля: 2 звездочный отель Адрес: No. 3 Xinmin Stre … Каталог отелей
adam boyu — zf. Yaklaşık olarak normal bir adam boyunda İki tarafı adam boyu sık böğürtlenler, yabani erguvanlar, mersinlerle kaplı... N. Cumalı … Çağatay Osmanlı Sözlük
dalga boyu — is., coğ. 1) Yan yana iki dalga sırtı arasında kalan ve uzunluğu yerine göre birkaç metreden birkaç yüz metreye kadar ulaşabilen yatay uzaklık 2) fiz. Devirli hareketlerde bir devir içindeki hareketin yayıldığı uzaklık Kırmızı ışığın dalga boyu… … Çağatay Osmanlı Sözlük
deniz boyu — is. 1) Kıyı, sahil 2) zf. Kıyıda Kerem i bebek arabasına koyup birlikte deniz boyu dolaştırmalara bile çıktık. A. Ağaoğlu … Çağatay Osmanlı Sözlük