-
1 самый
1) aynıэ́то то́ же са́мое — aynı şeydir
в э́тот са́мый моме́нт... — tam o anda...
2) (прямо, как раз) tam; taна са́мом берегу́ мо́ря — tam deniz kenarında
у са́мой скалы́ — kayanın dibinde
под са́мым у́хом — kulağının hemen dibinde
в са́мом низу́ — en altta
с са́мого нача́ла — ta başından beri
до са́мого утра́ — ta sabaha kadar
сейча́с са́мое вре́мя пообе́дать — yemek yemenin tam sırası
(сейча́с) са́мый подходя́щий моме́нт / слу́чай — fırsat bu fırsat
о́коло са́мого до́ма — evin yanıbaşında
на са́мом углу́ у́лицы — sokağın köşe başında
у са́мых воро́т — спорт. kale ağzında
поклони́ться до са́мой земли́ — yerlere kadar eğilmek
3) ( как таковой) başlı başınaса́мое его́ молча́ние - ули́ка — onun susması başlı başına bir delildir
4) enса́мый лу́чший — en iyi
са́мый молодо́й из них — onların en genci
оста́лась са́мая ма́лость — pek az bir şey kaldı
да он са́мый настоя́щий жу́лик! — herif buz gibi hırsız!
са́мое стра́нное то, что... — işin en tuhaf yanı şudur ki...
и что са́мое стра́нное... — işin asıl tuhafı,...
••на са́мом де́ле — gerçekte
в са́мом де́ле (точно, правда) — sahi, sahiden
в са́мом де́ле? — sahi mi?
в са́мый раз — см. раз
-
2 серьёзно
1) ciddi, ciddiyetleон серьёзно ра́нен — yarası vahimdir
поговори́ с ним серьёзно — onunla ciddi konuş
2) ( не шутя) ciddi, şakasız, latifesizты э́то серьёзно? — ciddi misin?
3) → вводн. сл., разг. sahi -
3 в самом деле
gerçekten; sahi,sahiden; sahi mi? -
4 белый
beyaz,ak* * *1) beyaz; ak2) → сущ., м Beyaz (Muhafız)3) (бе́лые) → сущ., мн., шахм. beyazlarкоро́ль бе́лых — beyaz şahı
игра́ть бе́лыми — beyazlarla oynamak
4) этн. beyaz••бе́лый хлеб — beyaz / has ekmek
бе́лое вино́ — beyaz şarap
бе́лые но́чи — beyaz gece(ler)
бе́лые стихи́ — uyaksız koşuk
бе́лый медве́дь — kutup ayısı, beyaz ayı
средь бе́ла дня — güpegündüz
вы́бросить бе́лый флаг — beyaz bayrak çekmek
выдава́ть чёрное за бе́лое — akı kara, karayı ak göstermek
бе́лая де́нежка на чёрный день — погов. ak akçe kara gün içindir
-
5 будто
sanki,-mış gibi; güya* * *1) союз (как, словно) sankiон вёл себя́ так, (как) бу́дто ничего́ не произошло́ — (sanki) bir şey olmamış gibi davranıyordu
2) союз ( что - с оттенком сомнения) ki......mişон говори́т, бу́дто сам ви́дел — diyor ki kendi gözüyle görmüş
я сде́лал вид, бу́дто сплю — uyuyormuşum gibi yaptım
3) частица, разг. (кажется) переводится формами на...mişбольно́му бу́дто (бы) ле́гче — hasta rahatlamış (gibidir)
он бу́дто бы не е́дет — gitmiyormuş
4) частица sanki, güyaуж бу́дто ты так спеши́шь? — sanki o kadar acelen varmış?
бу́дто нет други́х приме́ров! — sanki başka bir örnek yokmuş (gibi)!
5) частица, разг. (разве, неужели) sahi mi? -
6 говорить
konuşmak; söz etmek,bahsetmek; görüşmek; söylemek,demek,dile getirmek; ifade etmek; kanıtlamak,göstermek* * *несов.; сов. - сказа́ть1) тк. несов. konuşmakговори́ть по-ру́сски — Rusça konuşmak
ребёнок ещё не говори́т — çocuk daha konuşamıyor
2) (что-либо, о ком-чём-л.) söz etmek, bahsetmek; laf etmek; konuşmak, görüşmek; söylemek; demek; dile getirmekговори́ть о поэ́зии — şiirden söz etmek / bahsetmek
говори́ть пра́вду — doğruyu söylemek
что он говори́т? — ne diyor?
он не даст тебе́ говори́ть об э́том — sana bundan laf ettirmeyecek
е́сли говори́ть конкре́тнее... — daha somut konuşursak...
как я уже́ говорил — söylediğim / arz ettiğim gibi
в э́том стихотворе́нии поэ́т говорит о любви́ к ро́дине — bu şiirde ozan vatan aşkını dile getiriyor
а́втор говорит об э́том слова́ми одного́ из персона́жей своего́ расска́за — yazar bunları / bunu öyküsünün bir kişisine söyletiyor
хорошо́ говори́ть о ком-л. — biri için iyi söylemek
бо́льше мне о нём не говори́! — bir daha açma bana onun lafını!
я то́же хочу́ ко́е-что сказа́ть — benim de söyleyecek birkaç sözüm var
он тако́е сказа́л, что... — öyle bir laf attı ki...
он веле́л сказа́ть, что его́ нет до́ма — kendisi için evde yok dedirtti
вы что́-то сказа́ли? — bir şey mi buyurdunuz?
вы что́-то хоте́ли сказа́ть? — bir şey mi diyecektiniz?
он ничего́ не сказа́л — bir şey demedi; sesini çıkarmadı
3) тк. несов. ( разговаривать) konuşmak; söz etmekкто (э́то) говори́т? — konuşan kim?
мы с ним говори́ли и об э́том де́ле — onunla bu işi de konuştuk / görüştük
на эту те́му мы не говори́ли — bu konudan söz etmedik, bu konuyu konuşmadık
ты говори́л с дире́ктором? — müdürle görüştün mü? / konuştun mu?
он уже́ год с на́ми не говори́т — bizimle bir yıldır konuşmuyor
4) тк. несов., в соч.говоря́т — diyorlar ki
говоря́т, он уе́хал — gitmiş (diyorlar)
5) тк. несов. ( свидетельствовать) ifade etmek, göstermek, kanıtlamakэ́то ни о чём не говори́т — bu bir şey ifade etmez
ра́зве э́тот факт вам ни о чём не говори́т? — bu gerçek size hiç bir şey anlatmıyor mu?
о чём говоря́т э́ти ци́фры? — bu rakamlar neyi ifade ediyor?
э́то говори́т в твою́ по́льзу — bu senin lehine (bir puandır)
••говори́т Москва́ — радио burası Moskova
что ты говори́шь?! — deme! sahi mi?
и не говори́! — sorma!
что ни говори́ — ne dersen de
что я вам говори́л! — size dememiş miydim?
не говоря́ (уже) о... —...bir yana
ина́че говоря́ — başka bir deyişle
точне́е / верне́е говоря́ — daha doğrusu
по пра́вде говоря́ — doğrusu
открове́нно / че́стно говоря́ — açıkçası istenirse
назва́ние говори́т само́ за себя́ — adı üstünde
-
7 да
evet* * *I частица1) утв. evet; ya; haпридёшь? - Да. — gelir misin? - Evet
да-а, стра́нно... — ya-a, acayip...
да! чуть бы́ло не забы́л — ha, az kaldı unutuyordum
2) вопр. sahi mi?; yok canım?; değil mi?; efendim?да что ты / вы? — yok canım?
придёшь, да? — gelirsin, değil mi?
Хаса́н! - Да? — Hasan! - Efendim?
да ну? — yok canım?, deme!
да ра́зве э́то недоста́ток? — canım bu da bir kusur mu?
да что (там) кни́ги, он и газе́т не чита́ет! — kitap ne söz, gazete okumuyor!
да что там кни́ги, хоть бы газе́ты чита́л... — bırak(ın) kitapları, gazete okusa...
да ты сади́сь! — otur sen
да сади́сь же ты (наконе́ц)! — otursana!
да нет, тебе́ так показа́лось — yok canım, sana öyle gelmiş
да ра́зве э́то челове́к? — o da sanki adam mı?
да ра́зве я мог поду́мать, что... —... aklıma gelir miydi hiç?
да ты не расстра́ивайся! — üzme kendini sen!
да кто за него́ пойдёт (за́муж)? — onunla hangi kadın evlenir ki?
да замолчи́шь ты и́ли нет?! — susacak mısın, susmayacak mısın?!
да ты опо́мнись! — efendi, kendine gel!
да ты влюбле́на в него́! — ayol sen âşıksın bu adama!
да посто́й ты! — dur yahu!
4) ( пусть)...sınда здра́вствует... ! — yaşasın... !
да поги́бнет / сги́нет... ! — kahrolsun... !
да бу́дет вам изве́стно, что... — haberiniz olsun ki...
да прости́т мне чита́тель,... — okurlar bağışlasın beni,...
••II союзвот э́то да! (при удивлении) — vay canına!
1) соед. bir de, ileсосна́ да ель — (bir) çam bir de göknar
вдоль доро́ги - все поля́ да поля́ — yol boyu hep tarlalar
2) присоед. hem (de); bir de; da(я) купи́л кни́гу да ещё каку́ю интере́сную — bir kitap aldım, hem de çok ilginç bir kitap
да и́зредка наве́дывался к бра́ту — arada bir de kardeşini görmeye giderdi
да я и не жа́луюсь — yakındığım da yok zaten
да и что э́то тебе́ даст? — hem bu ne kazandırır sana?
да и вре́мени у меня́ не́ было — vaktim de yoktu (zaten)
3) против. ( однако) ama -
8 кроме
1) başka; dışındaкро́ме него́ никто́ не сде́лает — ondan başkası yapamaz
кро́ме трёх челове́к никто́ не возража́л — üç kişi dışında kimse karşı çıkmadı
2) ( вдобавок) başka... da••кро́ме того́ — üstelik; ayrıca
нет, кро́ме шу́ток — yok, ciddi söylüyorum
кро́ме шу́ток? — sahi mi?
-
9 неужели
-
10 разве
1) частица (правда?) sahi mi?; acaba?чаще не переводится:
ра́зве он не е́дет? — gitmiyor mu (acaba)?ра́зве так поступа́ют?! — böyle davranılır mı hiç?!
ра́зве ж э́то о́тдых?! — buna dinlenme mi denir?!
ра́зве не поэ́тому... ? — onun için değil midir ki... ?
ну ра́зве э́то не наха́льство? — bu, küstahlık değil de nedir?
2) частица ( может быть) acabaра́зве (мне) пойти́? — (acaba) gitsem mi?
я не спра́влюсь, ра́зве (что / то́лько) ты помо́жешь — ben başaramam, meğerki sen yardım edesin
-
11 ходить
yürümek; gezmek,dolaşmak; işlemek; giymek,takmak* * *1) врз gitmek; yürümek; gezmek; dolaşmak; devam etmek; (ziyaretine) gitmekребёнок ра́но на́чал ходи́ть — çocuk erken yürüdü
малы́ш то́лько у́чится ходи́ть — bebek emekliyor / sıralıyor
больно́й на́чал ходи́ть — hasta gezmeye başladı
ходи́ть пешко́м — yürümek
ходи́ть по́ лесу — ormanı dolaşmak
ходи́ть из угла́ в у́гол — köşeden köşeye gidip gelmek
наверху́ кто́-то хо́дит — yukarıda biri geziyor
ходи́ть вокру́г чего-л. — bir şeyin çevresinde dolanmak
ходи́ть на охо́ту — ava gitmek / çıkmak
ходи́ть по магази́нам — çarşı pazar dolaşmak
ходи́ть в шко́лу — okula gitmek / devam etmek
ходи́ть на ле́кции — konferanslara devam etmek / gitmek
ходи́ть в теа́тр — tiyatroya gitmek
ходи́ть по музе́ям — müzeleri dolaşmak
раз в неде́лю он хо́дит к врачу́ — haftada bir doktora gidiyor
ходи́ть в го́сти — konuk / misafir gitmek
он бо́льше к нам не хо́дит — bize gelmez / uğramaz oldu
2) ( о транспорте) işlemekтуда́ хо́дит авто́бус? — oraya otobüs işler mi?
авто́бус хо́дит туда́ три ра́за в день — otobüs oraya günde üç posta yapar
3) ( о часах) işlemek4) (в чем-л.) giymek; gezmek, dolaşmak; takmakходи́ть в пальто́ — palto giymek
ходи́ть без пальто́ — paltosuz gezmek
ходи́ть в чёрном — karalar giymek
ходи́ть в очка́х — gözlük takmak
здесь в ве́рхней оде́жде не хо́дят — burada palto ile dolaşılmaz
5) ( в игре) oynamak; oynatmak; hamle yapmak шахм.ходи́ть с да́мы — kızı oynamak
ходи́ть королём — şahı oynatmak
конь так не хо́дит — at böyle yürümez
вам ходи́ть — hamle sırası sizde (в шахматах, шашках); el sizde ( в картах)
6) разг. ( быть в обращении) geçmekэ́ти де́ньги уже́ не хо́дят — bu para artık geçmiyor
э́ти де́ньги в их стране́ не хо́дят — bu para onların ülkesinde geçersizdir
7) разг. olmak,...lık etmek / yapmakс утра́ хожу́ голо́дный — sabahtan beri aç duruyorum
когда́ он ходи́л в председа́телях... — başkanlık ettiği sıralarda...
8) bakmakходи́ть за больны́м — hastaya bakmak
ходи́ть за ребёнком — çocuğa bakmak
••э́та дета́ль станка́ хо́дит вверх-вниз — tezgahın bu parçası bir yukarı bir aşağı gider gelir
-
12 чёрный
siyah,kara; arka* * *1) врз kara, siyahчёрная кра́ска — kara boya
кра́сить в чёрный цвет — karaya / siyaha boyamak
чёрные дни перен. — kara günler
чёрные си́лы — перен. kara kuvvetler
чёрное не́бо — siyah gökyüzü
чёрная рабо́та — kara / kaba iş
чёрный ферзь — шахм. siyah vezir
ру́ки, чёрные от гря́зи — kirden siyahlaşmış eller
лицо́ у него́ ста́ло чёрным от го́ря — kahrından yüzü simsiyah kesilmişti
2) arkaчёрная ле́стница — hizmet merdiveni, arka merdiven
3) (чёрное) → сущ., с siyah (renk)он был в чёрном — siyahlar giymişti; karalar giymişti ( в знак траура)
4) (чёрные) → сущ., мн. siyahlarигра́ть чёрными — siyahlarla oynamak
коро́ль чёрных — siyah şahı
••чёрный хлеб — siyah / kara ekmek
чёрный ко́фе — alaturka kahve
чёрная икра́ — siyah havyar
чёрная дыра́ — астр. siyah / kara oyuk
стра́ны Чёрной А́фрики — siyah Afrika ülkeleri
попа́сть в чёрные спи́ски — kara listeye geçmek
занести́ кого-что-л. в чёрные спи́ски — kara listeye geçirmek / almak
называ́ть чёрное бе́лым — akı kara, karayı ak göstermek
чёрные мета́ллы — demir ve çelik (- ler)
чёрная металлу́рги́я — demirçelik metalürjisi
чёрная би́ржа — karaborsa
чёрный ры́нок — karaborsa
-
13 геккон, гималайский голопалый
VOCABULARIUM NOMINUM ANIMALIUM QUINQUELINGUE > геккон, гималайский голопалый
См. также в других словарях:
Sahi — is famous gotra of Jatt clan. They are settled in Indian and Pakistani Punjab … Wikipedia
şahı — is. <fars.> köhn. Beşqəpiklik qara pul (adətən saylarla). Abbasını bəyənməyən beş şahı çıxardar. (Ata. sözü). <Hacı Qara:> Bu kasad bazarda mənim bir şahı qazancım yoxdur, abbasını haradan alıram?. . M. F. A.. <Mərcan bəy:>… … Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
sahi — zf., Ar. ṣaḥīḥ Gerçekten, gerçek olarak Sahi dedikleri kadar güzelmiş! Siz onu görmediniz mi sahi! … Çağatay Osmanlı Sözlük
şahi — (Bakı) dəyirmanda üyüdülən dən üçün verilən haqq. – Dəyirmaçı u qədər tələsirdi ki, şahi alməgi də yadınnan çıxartdi … Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti
sāhi — साहि … Indonesian dictionary
ṡāhi — शाहि … Indonesian dictionary
şahı — (Mingəçevir) ikiyaşar kəlçə … Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti
sahî — (A.) [ ﯽﺨﺱ ] cömert, eliaçık … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
şâhî — (F.) [ ﯽهﺎﺵ ] şahlık … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
şahi — f. 1) şaha aid; şahanə; 2) şahlıq, hökmranlıq; 3) keçmişdə: İranda və Azərbaycanda pul vahidi beş qəpiklik mis pul … Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti
SAHİ — (Sehv. den) Hata işleyen … Yeni Lügat Türkçe Sözlük