-
1 не
olmayan* * *I частица врз...ma; değil ( при именном сказуемом);...madan;...maksızın ( при деепричастии)я не пое́ду — gitmeyeceğim
не он, а ты — o değil, sen
не красне́я — yüzü kızarmadan
кто э́того не зна́ет! — bunu bilmeyen mi var!
он не член профсою́за — sendikasızdır
одна́ко э́то не зна́чит, что... — ama bu demek değil ki,...
э́то у него́ не пе́рвая и не после́дняя оши́бка — bu, onun ne ilk ne de son hatasıdır
не сходи́ть ли нам в кино́? — sinemaya gitsek (ne dersin)?
не тебе́ говори́ть об э́том — bundan söz etmek sana düşmez
пальто́ не пальто́, плащ не плащ, а что-то сре́днее — palto desen değil, yağmurluk desen değil, ikisi ortası bir şey
я съе́здил туда́ не без по́льзы — oraya gittiğim bir dereceye kadar yararlı oldu
не прошли́ мы и пяти́десяти шаго́в... — kırk elli adım gittik gitmedik...
они́ не мо́гут не учи́тывать э́того фа́кта — bu olguyu dikkate almamazlık edemezler
••мне сейча́с не до э́того — şimdi bununla uğraşamam / uğraşacak vaktim yok
уходи́, не то прого́нят — çekil git; yoksa kovulursun
II в соч.не зна́ю, не то е́хать, не то нет — gitsem mi gitmesem mi, bilmem ki
(отделяемая часть местоимений не́кого и не́чего)не́ с кем поговори́ть — konuşacak adam / kimse yok
жа́ловаться не́ на что — şikayet edecek bir şey yok
••не́ за что (в ответ на благодарность) — bir şey değil; estağfurullah
-
2 нельзя
1) (невозможно) mümkün degil, olmaz, imkânı yoqэтого нельзя забыть - bunı unutmaq mümkün degil2) (воспрещается) mümkün degil; yasaq, olmazнельзя терять ни минуты - bir daqqa bile coymağa mümkün degilздесь нельзя курить - mında tütün içmege yasaqс этим нельзя не согласиться - buña razı olmamaq mümkün degil -
3 неплохо
yaramay degil, fena degil, osal degil, yaman degilКак дела? – Неплохо. - İşleriñ nasıl? – Fena degil. -
4 нельзя
→ сказ.1) yakışmaz; yakışık almazтак вести́ себя́ нельзя́ — böyle davranışlar insana yakışmaz
у неё больно́е се́рдце, ей совсе́м нельзя́ волнова́ться — kadının kalbi var, hiç heyecanlanmayacak
2) ( невозможно) olanaksız(dır), imkansız(dır); elde değil(dir), olmazе́ю нельзя́ не восхища́ться — ona hayran kalmamak elde değil
мне нельзя́ не е́хать — gitmesem olmaz, gitmemezlik edemem
нельзя́ не сказа́ть о... —......dan söz etmeden geçemeyeceğim
нам нельзя́ теря́ть вре́мени — kaybedecek vaktimiz yok
неуже́ли нельзя́ бы́ло позвони́ть? — telefon etmek yok muydu?
3) ( запрещено) yasak(tır); caiz değil(dir)здесь кури́ть нельзя́ — burada sigara içilmez
ему́ нельзя́ кури́ть — sigara içmesi caiz değil
••нельзя́ ли поти́ше? — gürültü etmesen(iz) olmaz mı?
нельзя́ сказа́ть, что́бы э́то мне нра́вилось — hoşuma gidiyor diyemem
-
5 а
ise; fakat,ama; oysa,halbuki; ya* * *I союз1) против. ise, daне два, а три — iki değil de üç
три, а не два — üç, iki değil
он е́дет, а я нет — o gidiyor bense gitmiyorum
2) (после предложений с уступ. союзами)хоть и не ви́дел, а зна́ю — görmedimse de haberim var
3) (после предложений, имеющих уступительный смысл) fakat, amaпройду́т го́ды, а э́то не забу́дется — yıllar geçecek, fakat bunlar unutulmayacaktır
4) ( между тем) oysa, halbukiа ты зна́ешь, что... — oysa biliyorsun ki...
5) присоед. daа на друго́й день... — ertesi gün de...
а да́льше - сплошны́е леса́ — ötesi de hep ormanlar
а так-то он поря́дочный (челове́к) — yoksa namusuna namusludur
6) (при указании на неожиданность, непредвиденное действие) kiприхожу́, а там никого́ — geldim ki kimseler yok
7) (после предложений, имеющих условный смысл) ise; yokа не по́нял, так молчи́ — anlamadınsa / anlamadıktan sonra ağzını açma
а е́сли уви́дят? — ya birisi görürse?
а что де́лать / поде́лаешь? — ne yapalım ya?
а та ли э́то дере́вня? — bu köy o köy mü ola?
а что тако́е?, а в чем де́ло? — ne var yani?
а э́то кто? — bu da kim?
а каки́е (в ней / там) иллюстра́ции! — ya resimleri!
умру́, а туда́ бо́льше не верну́сь! — ölürüm de dönmem oraya!
а да́льше что? — e, sonra?
а ты что ду́мал? — ne sandın ya!
а ты его́ защища́й! — ирон. sen yine onu müdafaa et!
а еще до́ктор! — bir de doktor olacaksın!
••- а тоII частица, вопр.(при отклике и т. п.) efendim?сде́лаешь, а? — yaparsın, e mi?
краси́во, а? — ne güzel, değil mi?
III межд.како́е у тебя́ на э́то пра́во? А? — buna ne hakkın var? Ha?
ha!; hah!; eh!а, тепе́рь я́сно / поня́тно! — ha, şimdi anlaşıldı
а, вот и он! — hah, geldi işte!
а, ничего́! — eh, zararı / ziyanı yok!
-
6 дело
с1) врз iş; meşgale; mesele; görev, vazife ( обязанность)госуда́рственные де́ла́ — devlet işleri
дома́шние де́ла́ — ev işleri
я е́ду по де́лу — bir iş için gidiyorum
бо́льше у меня́ здесь дел нет — benim burada işim kalmadı
сиде́ть без де́ла — boş durmak
хоро́шее де́ло - чита́ть — okumak - iyi bir şeydir
де́ло вку́са — zevk meselesi
де́ло че́сти — onur meselesi
э́то лишь одна́ сторона́ де́ла — bu, işin sadece bir yanı
слова́ и де́ла́ — sözler ve işler
2) dava; eserслужи́ть де́лу ми́ра — barış davasına hizmet etmek
3) в соч.библиоте́чное де́ло — kütüphanecilik
кузне́чное де́ло — demircilik
в соверше́нстве знать своё де́ло — işinin eri / ehli olmak
4) юр. dava5) канц. dosyaизъя́ть докуме́нт из де́ла — evrakı dosyadan çıkarmak
6) olayде́ло бы́ло / происходи́ло в дере́вне — olay bir köyde geçiyordu
••смотрю́, де́ло пло́хо — baktım, gidiş fena
в чём де́ло? — ne var?, ne oluyor?
в са́мом де́ле — gerçekten
э́то (совсе́м) друго́е де́ло! — o başka!
ва́ше де́ло — siz bilirsiniz
как (ва́ши / твои́) де́ла́? — işler nasıl?
не твоё де́ло! — senin üstüne vazife değil!
э́то твоё де́ло! — bu, senin bileceğin bir iştir!
моё де́ло сказа́ть, а... — benden söylemesi,...
на́ше де́ло дать вам сове́т — bizden size tavsiye etmesi
а согласи́тся он и́ли нет, э́то уж друго́е де́ло — razı olur ya da olmaz, o ayrı
я пе́рвым де́лом позвони́л (по телефо́ну) — ilk işim telefon etmek oldu
де́ло за деньга́ми — iş paraya kaldı
име́ть де́ло с кем-л. — biriye alış-verişi olmak; düşüp kalkmak
то и де́ло — ikide birde
то ли де́ло - дома́шняя пи́ща / еда́ — ev yemekleri başka
де́ло в том, что... — mesele şu ki...
де́ло не в э́том — mesele onda değil
де́ло идёт о... — söz konusu olan,...
а тебе́ и де́ла нет (до э́того)! — umurunda bile değil senin!
кому́ како́е де́ло! — kime ne?
како́е мне де́ло до э́того? — bundan bana ne?
-
7 недалеко
yakın* * *нареч., → сказ.лес недалеко́ — orman uzak değil
эти́ времена́ уже́ недалеко́ — o zamanlar uzak değil artık
-
8 так
1) нареч. ( таким образом) böyle; öyle; şöyle; böylece; öylece; şöyleceон (и́менно) так сказа́л — böyle söyledi
отве́чу так:... — şöyle cevap vereceğim...
так мы и сде́лал и / поступи́ли — öyle de yaptık
так (оно́) и произошло́ / случи́лось — nitekim öyle oldu
вот так он и око́нчил шко́лу — işte böylece okulu bitirdi
пиши́ так, что́бы бы́ло поня́тно — anlaşılacak tarzda yaz
он сел так, что́бы ви́деть нас — bizi görecek şekilde oturdu
хлеб так и оста́лся на поля́х — ekinler tarlada olduğu gibi kaldı
он э́то де́лал не так — bunu başka türlü yapardı
э́та кампа́ния зако́нчилась так же неожи́данно, как и начала́сь — bu kampanya başladığı gibi ani biçimde sona erdi
2) нареч. (до такой степени, настолько) o kadar, öylesine; böylesine; şöylesineго́род так измени́лся, что... — şehir öylesine değişmiş ki,...
раз уж ты так наста́иваешь,... — madem ki bu kadar ısrar ediyorsun...
он так похуде́л, что... — öyle zayıfladı ki,...
я так обра́довался! — bir sevindim ki!
я так соску́чился по тебе́! — seni bir göresim geldi ki sorma!
он так чита́ет Пу́шкина - заслу́шаешься! — bir Puşkin okuyuşu var ki, tadına doyulmaz!
она́ так испуга́лась, что... — öylesine / o kadar korktu ki,...
3) нареч., в соч.э́то тебе́ так не пройдёт! (будешь наказан) — senin yanına kalmaz bu!
4) нареч. ( без особого намерения) işteя про́сто так спроси́л — sordum işte...
5) союз (в таком случае, тогда) öyleyse, o haldeре́шил, так поезжа́й — karar verdinse git (öyleyse)
6) частица, разг. ( ничего особенного) hiç; şöyle böyleчто с тобо́й? - Так... — neyin var?- Hiç...
как карти́на? - Так, сре́дняя — filim nasıl? - Şöyle böyle olanlardan
7) частица demekтак ты его зна́ешь? — onu tanıyorsun ha?
так о чём я говори́л? — ne diyordum?
так вы придёте? — peki, gelir misiniz?
8) союз (но, да) amaя пое́хал бы, так де́нег нет — giderdim ama param yok
9) частица усил., в соч.а я так ду́маю, что он непра́в — bana sorsan haklı değil(dir) derim
вот э́то тра́ктор так тра́ктор! — traktör dediğin / dediğimiz böyle olur işle!
10) частица ( указывает на приблизительное количество) şöyle böyle, kadarлет так пять (уже́) бу́дет — şöyle böyle beş yıl var / oldu
11) частица (например, к примеру) söz gelişiтак, наприме́р — örneğin
••я и так уста́л — zaten yorgunum
раз / когда́ так — öyleyse
так бы и полете́л! — öyle geldi ki havalanıp uçayım!
вот так(-то), сыно́к! — işle böyle, evlat!
говорю́ ему́, что так и так (мол), что... — ona durum böyle böyle,... diyorum
он так себе́ челове́к — o şöyle böyle bir adam
так-то оно так, но... — см. оно
ра́зве не так? — öyle değil mi? yanlış mı?
мы так и́ли и́наче́ не оста́лись бы здесь — nasıl olsa burada kalmayacaktık
так как — çünkü,...dığından,...dığı için
-
9 не
1) (при глаголе) -ma, -me (аффиксы)я не хочу - istemeyimхочешь не хочешь - ister istemez2) yoq ediу меня не было времени - vaqtım yoq edi3) (при других частях речи) degilэто не школа, а институт - bu mektep degil, instituttırя не учитель - men oca degilimне он, а другой - o degil, başqası4) (в сочетаниях не у кого, не у чего, не по кому, не по чему и т.д.) yoqспросить не у кого - soramağa kimse yoq -
10 недалеко
1) uzaq degil, yaqınжить недалеко от города - şeerge yaqın yaşamaq2) az, biraz, az-buçuq, uzaq degil, yaqınрека отсюда недалеко - özen mından uzaq degil, özenge az qaldı -
11 базар
м1) pazarцвето́чный база́р — çiçek pazarı
2) перен., в соч.не собра́ние - база́р! — toplantı değil, kadınlar hamamı!
ты / вы не на база́ре! — burası pazar yeri değil!
не устра́ивайте (здесь) база́р! — burayı curcunaya çevirmeyin!
торгова́ться как на база́ре — bezirgan işi pazarlık yapmak
-
12 беспокоить
rahatsız etmek,tedirgin etmek,sıkıntı vermek; kaygılandırmak* * *1) rahatsız etmek; tedirgin etmek; sıkıntı vermekшум не беспоко́ит? — gürültüden tedirgin olmuyor musun?
его́ беспоко́или комары́ — sivrisinekten rahatsız oldu
е́сли он Вас буде́т беспоко́ить... — Sizi rahatsız ederse...
2) endişelendirmek, telaşlandırmak ( вызывать тревогу); kaygılandırmak ( вызывать озабоченность); kuşkuya düşürmek ( вызывать сомнения)пробле́мы, беспоко́ящие обще́ственность — kamuoyunu kaygılandıran sorunlar
3) ( волновать) meraklandırmakменя́ беспоко́ит не э́то — merak ettiğim bu değil
ва́ши жа́лобы его́ совсе́м не беспоко́ят — şikayetleriniz onun derdi değil
-
13 ведь
ki,ya; ne de olsa; bilirsin; öyle değil mi?* * *союз, частицаki, ya; ne de olsa ( все-таки)ведь ты его́ зна́ешь! — onu bilirsin ya!
как он пое́дет ведь у него́ и де́нег нет! — parası yok ki gitsin!
а ведь он тебе́ / твой оте́ц! — ne de olsa babandır o senin!
а ведь как она́ люби́ла танцева́ть! — oysa ne severdi dans etmeyi!
та́к ведь?, ведь пра́вда? — öyle değil mi ya?
-
14 да
evet* * *I частица1) утв. evet; ya; haпридёшь? - Да. — gelir misin? - Evet
да-а, стра́нно... — ya-a, acayip...
да! чуть бы́ло не забы́л — ha, az kaldı unutuyordum
2) вопр. sahi mi?; yok canım?; değil mi?; efendim?да что ты / вы? — yok canım?
придёшь, да? — gelirsin, değil mi?
Хаса́н! - Да? — Hasan! - Efendim?
да ну? — yok canım?, deme!
да ра́зве э́то недоста́ток? — canım bu da bir kusur mu?
да что (там) кни́ги, он и газе́т не чита́ет! — kitap ne söz, gazete okumuyor!
да что там кни́ги, хоть бы газе́ты чита́л... — bırak(ın) kitapları, gazete okusa...
да ты сади́сь! — otur sen
да сади́сь же ты (наконе́ц)! — otursana!
да нет, тебе́ так показа́лось — yok canım, sana öyle gelmiş
да ра́зве э́то челове́к? — o da sanki adam mı?
да ра́зве я мог поду́мать, что... —... aklıma gelir miydi hiç?
да ты не расстра́ивайся! — üzme kendini sen!
да кто за него́ пойдёт (за́муж)? — onunla hangi kadın evlenir ki?
да замолчи́шь ты и́ли нет?! — susacak mısın, susmayacak mısın?!
да ты опо́мнись! — efendi, kendine gel!
да ты влюбле́на в него́! — ayol sen âşıksın bu adama!
да посто́й ты! — dur yahu!
4) ( пусть)...sınда здра́вствует... ! — yaşasın... !
да поги́бнет / сги́нет... ! — kahrolsun... !
да бу́дет вам изве́стно, что... — haberiniz olsun ki...
да прости́т мне чита́тель,... — okurlar bağışlasın beni,...
••II союзвот э́то да! (при удивлении) — vay canına!
1) соед. bir de, ileсосна́ да ель — (bir) çam bir de göknar
вдоль доро́ги - все поля́ да поля́ — yol boyu hep tarlalar
2) присоед. hem (de); bir de; da(я) купи́л кни́гу да ещё каку́ю интере́сную — bir kitap aldım, hem de çok ilginç bir kitap
да и́зредка наве́дывался к бра́ту — arada bir de kardeşini görmeye giderdi
да я и не жа́луюсь — yakındığım da yok zaten
да и что э́то тебе́ даст? — hem bu ne kazandırır sana?
да и вре́мени у меня́ не́ было — vaktim de yoktu (zaten)
3) против. ( однако) ama -
15 иной
diğer* * *1) ( другой) başkaины́ми слова́ми — başka bir deyişle
2) ( некоторый) kimi, bazıины́е лю́ди э́того не зна́ют — kimi insanlar bunu bilmez
3) → сущ., м kimi, bazısıино́й э́того не поймёт — kimi (kişi) bunu anlamayabilir
••ино́й раз — kimi kez
не что ино́е, как... —......dan başka bir şey değil
не кто ино́й, как... —......dan başkası değil
тот и́ли ино́й — şu ya da bu
-
16 ли
1) частица mıзна́ет ли он об э́том? — (acaba) bundan haberi var mı?
(уж) не бо́лен ли ты? — hasta olmayasın?
уж не уе́хал ли он? — gitmiş olmasın?
не ты ли возража́л? — itiraz eden sen değil miydin?
не сходи́ть ли нам в кино́? — sinemaya gitsek mi?
э́то ли не насме́шка! — bu alay değil de nedir?
ма́ло ли она́ натерпе́лась! — onun çektikleri az mı ki!
2) союзя не зна́ю, пришёл ли он — gelip gelmediğini bilmiyorum; geldi mi gelmedi mi (onu) bilmiyorum
-
17 мало
врзazма́ло де́нег — az para
де́нег ма́ло — para azdır
э́тих де́нег ма́ло — bu para yetmez
вре́мени у нас ма́ло — vaktimiz dar
све́дений об исто́рии го́рода о́чень ма́ло — şehrin tarihine ait bilgiler çok zayıftır
райо́ны, где выпада́ет ма́ло дожде́й — yağmuru kıt bölgeler
но ей э́того ма́ло — ama bu yetmez ona!
но э́того ма́ло — ama bu yeterli değil
он (вообще́) ма́ло ест — boğazsızdır
ма́ло всего́ э́того, так (их ещё и обворова́ли) — tüm bunlar yetmiyormuş gibi (evleri soyuldu)
подле́ц, каки́х ма́ло — alçağın teki, tarihlerin yazmadığı bir alçak
ма́ло то́лько обеща́ть - на́до держа́ть сло́во — sadece söz vermek kafi değil, onu tutmak da gerek
с тех пор ма́ло что измени́лось — o zamandan bu yana değişen pek bir şey yok
от пре́жнего прое́кта ма́ло что оста́лось — geriye eski tasarıdan hemen hemen hiç bir şey kalmadı
ма́ло ли что мо́жет случи́ться / быть — her bir şey olabilir
об э́том ма́ло кто зна́ет — bunu bilen az
мы ма́ло где быва́ли — gittiğimiz yerler az
он ма́ло когда́ е́здит в го́род — şehre indiği seyrek
••дурна́я, ма́ло того́, вре́дная привы́чка — kötü, dahası zararlı bir alışkanlık
-
18 немало
az değil; eksik değilон нема́ло порабо́тал — az çalışmadı
-
19 неспроста
разг.boşuna değil; bir maksat güderekон неспроста́ говори́т об э́том — bundan söz etmesi boşuna değil
-
20 нехорошо
1) нареч. fena; kötüты нехорошо́ поступи́л — iyi etmedin
2) безл., → сказ. güzel / hoş değil(dir); ayıp(tır)нехорошо́ жа́ловаться — yakınmak güzel değil
нехорошо́! — ayıp(tır)!
3) безл., → сказ., в соч. ( о самочувствии)что-то мне нехорошо́ — kendimde bir fenalık duyuyorum
ей ста́ло нехорошо́ — üzerine fenalık geldi
См. также в других словарях:
değil — is. Cümle içinde art arda kullanılan iki veya daha çok özneyi, tümleci, yüklemi, aralarından bazılarına olumsuzluk kavramı vererek birbirine bağlayan veya yüklemin olumsuz çekimini sağlayan kelime Bu direniş çetin değil, haşin değil, yürek… … Çağatay Osmanlı Sözlük
değil mi ki — madem, mademki … Çağatay Osmanlı Sözlük
yenilir yutulur şey değil — 1) yenmeyecek nitelikte olan (yiyecek) 2) hoşa gitmeyen, beğenilmeyen nitelikte olan Kağnı gıcırtısını sineye çekmek zor, bu zıkkım pek yenir yutulur şey değil ki! B. R. Eyuboğlu 3) çok ağır (söz) 4) mec. kendisiyle başa çıkılamayacak durumda… … Çağatay Osmanlı Sözlük
boru değil (veya boru mu bu?) — hlk. azımsanacak, küçümsenecek, önem verilmeyecek şey değil anlamında kullanılan bir söz Gençlik bu, boru değil. A. İlhan … Çağatay Osmanlı Sözlük
akıl işi değil — akla uygun değil, doğru değil anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
el âlemin ağzı torba değil ki büzesin — elin ağzı torba değil ki büzesin … Çağatay Osmanlı Sözlük
herkesin ağzı torba değil ki büzesin — elin ağzı torba değil ki büzesin … Çağatay Osmanlı Sözlük
kabil değil — imkânsız, imkânı yok Şu sırta kadar çıkmazsak kabil değil, faciayı tamamıyla göremezsiniz, diyor. F. R. Atay … Çağatay Osmanlı Sözlük
erkek arslan arslan da dişi arslan arslan değil mi? — güçlülük ve yüreklilik yalnızca erkeklerde değil kadınlarda da vardır anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
hiç değil — asla, kesinlikle Küçük tıpkı dedesi. Hiç değil … Çağatay Osmanlı Sözlük
av vuranın değil alanın — bir şeyden, sahibi değil de başkası yararlanıyorsa asıl sahip yararlanan kişidir anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük