әбден
71аңыру — 1 Қ орда., Қарм.) дем алу, тынығу. Бағана, түсте де, а ң ы р м а ғ а н д ы қ т а н әбден шаршадым Қ орда., Қарм.). [Түрікше арам тыным, тыныш (Тур. рус. сл., 1977, 61); ұйғ. арам (Уйг. рус. сл., 1961, 19); өзб. ором (Узб. рус. сл., 1959, 306);… …
72астаубас — Қ орда., Шиелі) басы жебелі, сүйегі ірі, әбден толысқан еркек біртума (нар). Көбіне мұндай түйе біртумаларда кездеседі …
73атшоңқай — (Ақт., Ойыл) өзен, көл, жағасында өсетін сабақты, бүршікті өсімдік. Осы Ойыл бойында а т ш о ң қ а й деген шөп өседі, малға әбден оңды (Ақт., Ойыл). Қыр елі тоқ қой. Тоқпыз ғой. Аралдағылар а т ш о ңқ а й жеп атқан көрінеді (Ж. Нәжім., Ақ шағ.,… …
74аш боп кету — (Түрікм.; Гур., Маңғ.; Жезқ.) қарны ашу. Әбден а ш б о п к е т т і к қой, тезірек үйге қайталық (Гур., Маңғ.) …
75аю бура — Қ орда., Қарм.) қызыл көзденіп, ызаға булығып, әбден жараған, қаңтар ақпан айларында көз көрім, алыстан кімді де болса, тіпті салт аттыны да қуып жетіп зақымдайтын, сол мінезінен тұсауланатын, тым қауіптілерінің аузына тұмылдырық, құрсау… …
76бажыған — 1 (Қост., Жанг.) алжи бастаған. Б а ж ы ғ а н деген сөз алжуға жақын адамға айтылады (Қост., Жанг.) 2 (Қост., Торғ.) ашыған. Айран әбден б а ж ы ғ а н екен (Қост., Торғ.) …
77баз кешу — 1. Қ орда., Арал; Ақт., Қараб.; Гур., Маңғ.) күдер үзу. Өзің әбден б а з к е шк е н адамша сөйлейсің! Күндердің күнінде б а з к е ш і п жүріп тапқанымыз осы бала болды, – деді ағайын Қ орда., Арал). 2. (ҚХР) өлу, қаза табу. Сол жазда әжесі де… …
78басықпаған түйе — (Шымк., Шәу.) жөнді бас білдірмеген, мініске үйретіліп болмаған, әлі жүк көтеріп жаттықпаған, әдеттенбеген түйе. Есіңізде болсын, б а с ы қ п а ғ а н, әбден жүк артылып үйренбеген түйеге мініп қыдырмаңыз, ол сәл нәрседен үркіп, өзіңізді жығып… …
79бейрант болу — (Сем., Абай) бейберекет, берекесіз болу. Оның ісі әбден б е й р а н т б о л д ы (Сем., Абай) …
80бір есепте — (Монғ.) бір есептен. Б і р е с е п т е оларды игілік ұйытқысы, халық ортасындағы қазына деп айтуға әбден лайықты («Ж. өмір» 15.08.1983) …
