ҡапыл иҫкән ел
1ғапыл — ар. үст. кітаб. Қапы, қапыда …
2қапыл — (Орал: Жән., Казт.; Рес., Орын.) асығыс, шұғыл, тез. Ол бір қ а п ы л қызметпен келді ау тегі (Орал, Казт.). Мына жерді қ ап ы л тестім (Рес., Орын.) …
3қапыл жүру — жылдам жүру (С. Аман., ВДИКЯ, 427) …
4ғапыл қалмау — (Қост.: Жанг., Аман., Камыш.) қапы қалмау, өкініп қалмау. Қашан кемеліне келтірем деп жүріп, ғ а п ы л қ а л м а (Қост., Жанг.). Қалар бос жалқау құлақ берген сыйдан, тыңдамай қ а л м а ғ а п ы л болып бейқам (Н. Ахмет., Аман.) …
5мұтқапыл — қ. матқапыл …
6матқапыл — Қ орда., Арал) қапелімде, қапылыста. Бір ешегім бар еді, сол ешегім м а т қ а п ы л д а өліп қалды Қ орда., Арал) …
7мәтқапыл — зат. жерг. Кесепат, кесір; қауіп қатер. Бұлардың ісі де солай. Артқа қарап алып, алға ұмтылады. Көзомақа, жаппай шабыстың бір м ә т қ а б ы л ғ а соқтырарын жақсы біледі (Жалын, 1969, №4, 99) …
8қапылт — қапыл етістігінен жасалған өзгелік етіс.Сұржекеймен арасы жақсытын Ждақайдың. Сондықтан Қозбағар қ а п ы л т қ а н ы м е н Ждақай нығызсынған қалпын бұзбады (С.Елубай, Ақ боз., 260) …
9жебе сауу — 1 (Қ орда: Сыр., Жал.) қойдың қозысын емізбей, екінші рет сауып алу 2 (Рес., Орын.) жедел сауу. Биені тәу сауғанда сүт қапыл қапыл келіп тұрады ғой, сонда ж е б е с а у у керек (Рес., Орын.) …
10өлке бидай — (Рес., Орын.) ұшында қылшығы жоқ бидай. Ө л к е б и д а й дәні ұсақ болады. Ө л к е б и д а й қапыл пісіп, жерге қапыл құйылады (Орын., Ад.) …
- 1
- 2
