ҡан тамыры
61қату — 1 (Орал, Казт.) қатық 2 Қ орда., Арал) қатты, өте мұқтаж. Қардар деген бір нәрсе өте қ а т у Қ орда., Арал) 3 (Гур., Есб.) мұз болу. Күздің ақырғы айларында теңізде қ а т у болады (Гур., Есб.) 4 (Монғ.) аласа болып өсетін өсімдік түрі. Қ а т у… …
62қой ауру — (Орал, Жән.; Гур., Маңғ.; Түрікм.: Красн., Небид., Таш., Ашх.) қарны үлкейіп, ішкені бойына жұқпай, шеке тамыры көгеріп тұратын балалар ауруы. Қазір қ о й а у р у ы н тез ақ емдейді (Орал, Жән.). Екі баласы да қ о й а у р у ы м е н кеселденіпті… …
63өлімін сала — (Қ орда: Арал, Қаз.) жан тәнімен, жанын сала. Әр әнге бір қосылып, шеке тамыры білеудей боп, ө л і м і н с а л а барылдап жатыр (Ә. Нұрп., Сең, 105) …
64сарандыз — (Жамб.: Шу, Мер.; Алм., Жам.; Шығ.Қаз., Зайс.) бойы ұзын болып өсетін, мал жемейтін шөп. С а р а н д ы з д ы ң тамыры қырчаңқы болған малды емдеуге жұмсайды, күштілігі керомендей (Жамб., Шу). С а р а н д ы з д ы отқа жағады, қызулы болады (Алм.,… …
65сырттан — (Жамб.: Шу, Мер.; Гур., Маңғ.) қаңбақ секілді, тамыры білектей, бір екі метр тереңдікке кететін өсімдік. С ы р т т а н н ы ң тамырын жазда жинап, қыста көтерем сиырға береді (Жамб., Шу) …
66сырттан сабақ — Қ орда., Арал) түрі қаңбақ сияқты, тамыры өте жуан болып, 1,5 2 метр тереңдікте жататын құмға шығатын өсімдік. Көк кезінде түйе жейді …
67тамырдәрі — (Монғ.) шай орнына қолданатын жапырақты өсімдіктің тамыры. Соғыс кезінде шәй жоқ, т а м ы р д ә р і қазып іштік (Монғ.) …
68шоңқай — (Орал, Қара.) қоға шөптің тамыры. Бұрын ел ашаршылық жылдарында ш о ң қ а й д ы жұмсатып, пісіріп азық қылып жепті (Орал, Қара.). Мұны Торғай елі атшоқай деп атайды, аштық жылдары атшоқайдан талқан, нан жасаған …
69шүкір — 1. (Қ орда: Арал, Сыр., Жал.) құмға, қатқылға шығатын ұзындығы 30 смдей, жуандығы білектей, тамыры қант қызылшасына ұқсас өсімдік. Ш ү к і р м е н көбінесе тері бояйды Қ орда., Сыр.). Жергілікті халық ш ү к і р д і қазып алып, қызыл бояу орнына… …
70шыларжын — (Талд., Панф.) биіктігі 50 70 см дей, селеу болып бір түптен шығатын уақ дәні бар шөп. Ш ы л а р ж ы н тамыры жусан тамырындай түптеп шығады. Ш ы л а р ж ы н н а н сыпыртқы жасайды (Талд., Панф.) …
