құлақ ауруы
21жыбырлақ — 1. (Алм., Жам.) қой ешкінің қышыма ауруы. Ж ы б ы р л а қ п е н ауырған мал жұққыш келеді (Алм., Жам.). 2. (Жамб., Шу) аузын қимылдатып тітіретіп тұратын қой ешкі ауруы …
22қара түйнек — 1. (Қар.: Нұра, Қарқ.) жылқы ауруы. 2. (Жезқ., Ж.арқа) мал ауруы. Қ а р а т ү й н е к т е н біздің бір қой, екі сиырымыз өлді (Жезқ., Ж.арқа). 3. (Орал, Чап.) ешкіге айтылатын қарғыс …
23өлі — 1 (Алм., Жам.; Жамб., Шу) жылқының ішегі түйіліп ауруы. Тағы да жылқыда ө л і ауруы бар (Алм., Жам.). Ө л і м е н ауырған жылқы тыпырлап, аяғын бауырына жиып алады. Ө л і н і бұрын емдеуге оған мола тұрғызып бір құдасына: “ө л і ң тарт, ө л і ң… …
24пес — 1 (Жамб., Тал.; Қост., Жанг.; Ақт., Ырғ.; Қ орда, Жал.) сараң. Ол қолынан түк шықпайтын п е с адам (Жамб., Тал.). Шөмекейлер сараңды п е с дейді (Қост., Жанг.). Шығайбай қайырымсыз п е с екен (Ақт., Ырғ.) 2 (Қар.) алапес ауруы. Бұрын п е с п е н… …
25таңдақ — 1 (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта) дүбір. Көп аттың т а ң д а ғ ы құлақ жарады (Түрікм., Көнеүр.) 2 1. (Қарақ.) есектің ауруы. 2. (Рес., Орын.) жылқы ауруы. Т а ң д а қ п е н ауырған жылқының тісінің түбі ісіп, шөп жей алмайды (Орын., Ад.) …
26чешек — (Монғ.) қойға шығатын күл ауруы. Ч е ш е к адамда болатын қызылша, қарамық ауруы (Монғ.) …
27бершімек — зат. в ет. Жылқыдан басқа малдарда кездесетін құрт ауруы; эхинококкоз. Б е р ш і м е к ауруы қойда және басқа да малдарда кездеседі. Қоздырғышы – эхинококкоз құрты. Ол құрт ауру малдың өкпесінде, баурында болады (Ш. Қалықов, Қой. Ауру., 30). Мал… …
28көктем — ауруы. сөйл. Жыбырлақ. Жыбырлақты жергілікті жерде к ө к т е м а у р у ы деп те атап жүр. Өйткені мал көктемде жиі ауырады (С. Омаров, Қозы ауруы, 75). Көктем тоқсан. Көктемнің үш айы (наурыз, сәуір, мамыр) …
29көкірек — адам. Өзімшіл, менмен, кеудемсоқ адам. «Өзі де шығуға таяу тұрған көз еді» дегендей, бұрын да к ө к і р е к а д а м, бірден дәрежесі мұндай көтерілгеннен кейін қалай көкімесін (І. Есенберлин, Маңғыстау, 248). Көкірек маңқа. в ет. Малдың… …
30қасаң — I зат. в ет. Жылқы малында болатын мүйізгек ауруы. Түйедегі мүйізген ауруы сиыр, қой, ешкіде – қашақ, жылқыда – қ а с а ң деп аталады (Ж.Бабалықұлы, Мал ауру., 70). II сын. көне. Қысыр. Айпара мырс етіп күлді де: «Қ а с а ң байтал екі айғырдың… …
