құлақ ауруы
111байырқау — (Гур., Маңғ.) басылу. Ашуы кішкене б а й ы р қ а с ы н. Малдың ауруы қазір б а й ы р қ а й ы н деді (Гур., Маңғ.) …
112басқақ — (Ақт., Жұр.) қой ауруы. Б а сқ а қ п е н ауырған мал шөпті тойып жемейді (Ақт., Жұр.) …
113баспақ — 1 (Алм., Кег.; Жамб., Шу) мал ауруы. Ферманың бір үлкен сиыры б а с п а қ болыпты (Алм., Кег.). Семіз қой 7 8 сөтке аш қалған соң көктемде б а с п а қ болып ауырады (Жамб., Шу) 2 (Түрікм.: Красн., Небид., Тедж., Ашх.) жылқының бас терісінен… …
114бауырқұрт — (Түрікм.: Красн., Небид., Тедж., Мары; Гур., Тең.) қойдың қалдық суды ішкеннен бауыры құрттап ауруы. Биыл б ау ы р қ ұ р т т а н қой аман (Түрікм., Тедж.) …
115бүйрек — 1 (Орал, Чап.) 1. бұрын қырмандағы астықты қызылдағанда сұраушыларға берілетін бидай. Бұрын нашарлар б ү й р е к сұрайтын, молдалар құжыр сұрайтын, Баласы жоқ кемпір шалдар бір екі қап б ү й р е к алатын (Орал, Чап.). 2. соғым сойған үйдің басқа… …
116бүкіржік — (Қ орда: Жал., Сыр.; Гур., Маңғ.) құрғұлақ. Солтүстік аудандарға қарағанда бү яқта б ү к і р ж і к ауруы кеміс деседі Қ орда., Жал.). Ақ ішпегендіктен менің балам б ү к і р ж і к болып ауырды (Гур., Маңғ.) …
117бұрташ — (Монғ.) малдың жұқпалы ауруы. Жергілікті қарттардың айнынша б ұ р т а ш түйеде болатын ауру (Монғ.) …
118делбе — 1 (Қост., Об.) божы, жеккен аттың екі жақ сулығынан ілінетін қайыс бау. Күн көтеріле қаладан шықтық, жеккен атымыз Тасболаттікі. Тасболат д е л б е ұстап келе жатыр (Б. Майл., Шығ., IV, 71). Өзің атты жүргізе алмадың ғой, д е л б е н і қағып қой… …
119делбекезек — (Шымк., Арыс; Алм., Жам.) сүзек ауруы. Айтатұғын сөзіңді өзіме айтқын, Д е л б е к е з е к кісідей шалқақтамай (Жамбыл) …
120дембе-дем — 1. (Қарақ., Төрт.; Шымк., Сарыағ.) әлсін әлсін, ауық ауық. Бұ йерде малды д е м б е д е м суғарып тұрамыз (Шымк., Сарыағ.). қ. дәмбе дәм. 2. (Жамб.: Мер., Шу, Сарыағ.) тез, жылдам. Чемірчек ауруы жылқыны д е м б е д е м өлтіреді (Жамб., Мер.) …
