қысыр
21дән тұру — (Қарақ.) сап сау болу. Қысыр тауық садақа берсең д ә н т ұ р ы п кететін (Қарақ.) …
22желбуаз — 1. (Гур., Маңғ.) буаз деп жүріп қысыр шығу. 2. (Қост., Жанг.) бос, құры. Шырағым, ж е л б у а з сөзіңді қойып жұмысыңды істеші (Қост., Жанг.) …
23күлмәнін ашу — (Қост., Торғ.) сырын ашу, әшкерелеу. Бие қысыр болса, к ү л м ә н і н айғыр а ш а д ы (Мақал; Қост., Торғ.). Қорғамаса қолға түскен ұры ерегісіп, бәрінің к ү лм ә н і н а ш у ы н д а сөз жоқ (Б. Майл., Шығ., 5 т., 250) …
24қашақ — 1 1. (Рес., Орын.) қашқын. Мың кісі маған десе қ а ш а қ болсын оязға тапсырам деп өктемдейді (Рес., Орын.). Ұялтып отырғанда мінеп қашап, келді адам отыз шақты бәрі қ а ш а қ (Рүс. дас., 37). 2. (ҚХР) аткезшілік, контрабандалық. қ. аткезші. 2… …
25настелке — (Қост.: Фед., Семиоз.) ысырма, сырма, шөп ысырғыш құрал. Шөпті н а с т е л к е м е н ысырамыз (Қост., Семиоз.) …
26саулы — (Орал, Казт.) қысыр. Бір сиыр және бір с а у л ы қашарымыз бар (Орал, Казт.). – Жарайды, дабай болса, дабай болсын: алты ірі қой, үш бұзаулы сиыр, бір қашар, бір тай, өгіз, с а у л ы інген бар, – деп төкпектетті (Ж. Нәжім., Ақ шағ., 231) …
27сүрме — (Қост., Жанг.) шөп ысырғыш ағаш. Біз с ү р м е м е н шөпті шошаққа тартамыз (Қост., Жанг.). [Түрікше сүргу тырма; тас сырғытпа (Тур. рус. сл., 1977); чув. сүре тырма (Чув. рус. сл., 1985)] …
28алалат — ет. сөйл. Ала жылқыны көп жи д. м. Қысырақтың үйірін А л а л а т т а, құлалат. Қысыр жеңгем ұл тапсын. Алалат та, балалат! Ат байларға жараса, О да бізге қанағат (Ж. Ахмади, Айтұмар, 135) …
29дастарқаншы — зат. Ас даярлаушы, дастарқан әзірлеуші. Бақауыл мен д а с т а р қ а н ш ы л а р топ тобымен, дабырлай сөйлесіп, қысыр әңгімемен отырған (М. Мағауин, Аласапыран, 22). Алайда д а с т а р қ а н ш ы ма, қызметші ме – тамақ әкелген сары шаштының… …
30жаяу — I зат. шахм. Шатыраш ойынының бір тасы; пешка. Бір ж а я у д ы жүремін Ойын болар порым жоқ. Бұл шатырашта білемін, Мерзімдерге орын жоқ (Шәкәрім, Шығ., 400). Ал екінші есепте қара жағында екі ж а я у аз екенін көруге болады (Ана тілі, 31. 01.… …
