қоңыр қызыл
1қызылқоңырлану — қызылқоңырлан етістігінің қимыл атауы …
2қызыл — I зат. г е о г р. Топырағы, тасы қызғылттау жер. – Жоқ, сері аға, адасып кетерсіз, бұл арада шоқ қ ы з ы л д а р көп, бір бірінен айнымайды (С.Жүнісов, Ақан сері 2, 303). Ол «Бұзау өлген» қ ы з ы л ы н а шыға беріп, бұйдасын іріккен… …
3қызылқарағай — зат. бот. 1. Қарағайдың қабығы қызыл түсті түрі. Қ ы з ы л қ а р а ғ а й д а н қиып салынған итарқа шатырлы қоржын үйдің іргесі қора қопсыға толы екен (Қ.Ысқақ, Тұйық, 88). 2. Осы қарағайдың сүрегі. Қоршаудың ішінде үйінді үйінді ағаш; қарағайдың …
4қызылқасқыр — зат. зоол. Қасқырдың түгі қызыл қоңыр түсті түрі. Қ ы з ы л қ а с қ ы р д ы ң түр пішіні қасқырды, түлкі мен қорқау қасқырды еске салады. Оның дене тұрқы бір метрден сәл асады, салмағы 14 21 кг дай. Жүні салалы, әрі қою, түрі қызыл қоңыр… …
5қызылқат — зат. Қызылқат бұтасының ашық қызыл түсті, жеуге жарамды, домалақ жемісі. Маусым айында алма, алмұрт, өрік, алқоры, шабдалы, қарақат, қ ы з ы л қ а т сияқты жеміс жидектердің бәрін де күнделікті тамағымызда қалауынша, молынан пайдалануымызға… …
6қызыл шақа — Жаңа туған нәресте. Қып қызыл әлі өсіп жетілмеген, жап жас …
7қызыл — 1 (Шымк.: Түлк., Сайр.) қырмандағы тазалаған бидайдың үйіндісі. Қ ыз ы л д ы қайтап жатырмыз (Шымк., Түлк.). Колхоз қырманы қ ы з ы л ғ а толы (Шымк., Сайр.). Тіпті Калинин атындағы колхозда қырмандағы қ ы з ы л д ы ң шашылып ысырап болып… …
8қызыл дәрі — (Шымк., Түлк.) қызыл бұрыш. Пиялаға жілі күл салып үш жеріне қ ы з ы л д ә р і салып ішке басады (Шымк., Түлк.) …
9қызыл жирен — (Монғ.) шөлейт өңірде, көбінде тауда, кейде жазықта өсетін қызыл тікенді өсімдік …
10қызыл кірпік бидай — (Жамб., Жуа.) ақ бидайға ұқсас, қабығы қызыл бидай түрі …
