қауын
71торлама — (Шымк., Сайр.; Қ орда: Шиелі, Сыр., Жал.; Жамб.: Луг., Св., Қорд., Мойын.) сырты тоқыған тор тәрізді тәтті қауын. Т о рл а м а н ы ң қабығы жұқа, іші қызғылт болады (Шымк., Сайр.). Сары т о р л а м а, қара т о рл а м а болып екіге бөлінеді. Бұл… …
72ұрлық — (Қост., Жітіқ.; Ақт.: Жұр., Тем.) ұрық, дән. Қауын қарбыздың ұ р л ы ғ ы болады (Ақт., Тем.). Қауын қарбыздың ұ р л ығ ы н салған дорбаны құрғақтау жерге іліп қойғанбыз (Қост., Жітіқ.) …
73шабдал — (Қарақ., Қоң.) шабдалы. Ш а бд а л ерте пісіп кетті, кәзір қауын бар, қауын жең (Қарақ., Қоң.). Ш а б д а л ағашта өседі (Қарақ.) …
74шыртылдақ — 1 1. (Қост.: Об., Жанг.; Жезқ., Ағад.) аязда қатып тұрған, қорытқан сарымай. Шеше, тыңдаңыз сіздің үйге берілген жоспар: бір пұт ет, он қадақ ш ы р т ы лд а қ, он қадақ ескі темір, он қадақ ескі жүн (Б. Майл., Шығ., ІВ, 174). 2. (Рес., Омбы)… …
75ыза — (Рес., Орын.; Ақт.: Ырғ., Шалқ.; Гур., Маңғ.; Қ орда: Жал., Сыр., Қарм.; Шымк., Арыс) сыз, дымқыл. Тоғай арасы ы з а болады (Орын., Бөр.). Қауынды ы з а жерге отырғызамыз Қ орда., Сыр.). Жердің әбден ы з а болғанын оның бетіне шыққан көбік,… …
76ақұрық — I зат. бот. Түсі ақ, қабығы жұқа, дәмі тәтті, үлкен қауын. Мынау жатқан қауын осының бірде біріне ұқсамайды. Бәлкім сырт пішіні жағынан а қ ұ р ы қ т а р тұқымына келер де. Бірақ түсі, түгі тіпті келмейді (Т. Әлімқұлов, Күрең өзен, 41). II зат.… …
77бекмез — зат. кәс. Қауын гүлінен жиналған бал. Қауын балы (б е к м е з) мәдени өсімдік – қауыннан алынады (Ара шаруаш., 108) …
78қарық — I зат. Қауын қарбыз егетін тақта жер. – Келер көктемде мына қ а р ы қ қ а әңгелек, мынаған қарбыз егіңдер (Т.Тобағабылов, Тағдыр., 59). Қорадан, әжемнің жылда көкем әскерден келеді деп таза торлама тұқымын бөлек тігетін қ а р ы қ т а р ы н а н… …
79қауынбал — зат. Қауыннан жасалған тәтті дәм (тағам). Қауыннан қауынқақ, қауынқұрт, қ а у ы н б а л (бекмес) жасайды (ҚҰЭ, 2, 93) …
80ләмпес — … Аузын шешіп Төлеш екеумізге ішіндегіден үлестіріп жатыр: қауынқақ, өрік, л ә м п е с, мейіз, қауынқұрт (Жалын, 1974, №6, 109) …
