қауын
41сарт — ер. қ. қоқан ер. Қас ер – ерлер үшін, ал с а р т е р немесе қоқан ері – әйелдер үшін арналған (Білім және еңбек, 1986, №1, 32). Сарт қауын. Сарттар (өзбектер) көп егетін қауын түрі. Қауын түрлері: с а р т қ а у ы н, қыш қауын, ала қауын, қара… …
42ала — дорбасы алдына түсті. Шаршады, шалдықты, титықтады. Ала көкек. Ұшып қонып жүретін, берекесіз (адам). Біздің кедей болуымыздың себебі манағылардың айтуынша: көкемнің «а л а к ө к е к», «ақылсыздығынан» сияқты (Н. Қазыбеков, Тұсаукесер, 42). Мұның… …
43кәмек — 1 (Жамб.: Тал., Сар.; Қ орда: Сыр., Жал.; Өзб., Там.) піспеген, шикі. К ә м е к қауын жеуге болмайды (Жамб., Тал.). Әкелгеніңіз к ә м е к қауын емес пе? Қ орда., Жал.). Дәмбілше піскенімен патсайы әлі к ә м е к Қ орда., Сыр.). К ә м е к болса да …
44күрбік — (Түрікм.: Таш., Мары) сырты торланып келетін, қабығы қалың, еті жұқа тәтті қауын. Қауынқақты көбінесе к ү р б і к т е н жасаймыз (Түрікм., Мары). [Өзбекше гурвак (Узб. рус. сл., 1959); қарақ. гурбек (Карак. рус. сл., 1958); гурбекь Хиуадағы тәтті …
45өркен — 1. (Қ орда: Сыр., Жал., Қарм.) қауынның сабағы, желісі. Қауын ө р к е н і н жайған кезде бір суарамыз. Ө р к е н суда жатпауы керек, үйткені суда түрлі микробтар болады Қ орда., Сыр.). Қауын, қарбыз төгіліп жатыр, алды көгеріп ө р к е н г е… …
46пішта — (Жамб., Св.) қауын жүйегінің арасы. Қауын п і ш т а с ы кең болса, қауын соғұрлым ірі болады (Жамб., Св.) …
47сартегелек — (Ауғ.; Ир.) кішкентай әңгелек. С а р т е г е л е к т е н басқа бізде қауынның машат қауын, жәржәң қауын, кәбули қауын деген түрлері бар (Ир.) …
48шапша — (Шымк., Мақт.) пісіп жетілмеген қауын, пісуге жақындап тұрған қауын. Қауын әлі ш а п ш а ғой, әзір жеуге келмейді (Шымк., Мақт.) …
49ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… …
50балқұрт — зат. этногр. Қауын шырынына сүзбе араластырып жасаған тағам. Қауын шырынынан қауынқұрт, шырынға сүзбе араластырып б а л қ ұ р т та жасайды (Егем. Қазақст., 09.10.1992, 3) …
