қатты жер
1жер — Же р ауд а р ы л у ш ы . Ж е р аударылған адам. Сізден Жылқайдаров Рысқұлды ж е р а у д а р ы л у ш ы арестанттар тобына жатқызып, оның түр түсі жөнінде мәліметтер алуыңызды сұрайды (Ш. Мұртазаев, Қызыл жебе, 207). Жер бесік. ф и л о с. Адамның… …
2жер қазба — Қ орда., Арал) жер үй, жертөле. Ж е р қ а з б а д а да талай отырдың Қ орда., Арал). Еламан үйінің жанынан ж е р қ а з б а салып, үй ішін көшіріп алады (Ә. Нұрп., Қан мен тер, 126). Ж е р қ а з б а н ы ң қарсы алдынан соққан дауыл ел жата қатты… …
3жер шығып кету — (Алм.: Кег., Жам.; Шымк.: Сайр., Түлк.; Көкш., Еңб.; Қост.: Фед., Семиоз.) жер құрғап кету, кеуіп кету. Кейде ж е р ш ы ғ ы п к е т к е н д і к т е н егін шықпай қалады (Алм., Кег.). Қатты аңызақ болған жылдары ж е р ш ы ғ ы п к е т к е н еді… …
4аттық — зат. Ердің адам мініп отыратын жері; тұғырлық, кісілік, керсен (Ата салты., 111) …
5соға жер — (Қарақ.) тассыз, сазды, қатты жер …
6мәдін жер — (Сем.: Абай, Шұб.) қатты, тасты жер. Бұл жолда машина кідірмейді, асты м ә д і н ж е р ғой (Сем., Абай) …
7бетімен жер басу — (ҚХР) қатты ұялу …
8камуфлет — (франц. camouflet) 1) жарылғыш заттар зарядының жердің қатты қабатын сыртқа лақтырмай, жер асты құрылыстарын қирату, қатты жер қабатын уату, жердің қатты қабатынан ұңғылап қуыстар жасау үшін және тағы да сол сияқты мақсатта жүргізілетін жерасты… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
9керіш — (Шығ.Қаз., Зайс.; Рес., Орын.) ақшыл сары түсті қатты жер қыртысы. Біздің жердің топырағы к е р і ш боп келеді (Шығ.Қаз., Зайс.) …
10шыртылдақ қоңыз — Қатты қанаттылар тұқымдасына жататын жер жүзіне кең тараған қоңыз …
