қайыр
21айырғын — (Ауғ.; Ир.) жұбат. Анау жылаған баланы а й ы р ғ ы н (Б. Өтеб., Қаз. диас) …
22айырқом — Қ орда., Арал) желқом. Ат жауыр болса а й ы р қ о м м е н міну керек Қ орда., Арал) …
23қайыр — 1 (Гур., Маңғ.) таяз, қайран. Қ ай ы р ғ а киліккен кеме қайырлап қалады (Гур., Маңғ.) 2 Қ орда., Арал) жылым, ау салатын ыңғайлы орын. Ауды қ а й ы р д а н түсіп, сүзе салып бір көрейік Қ орда., Арал) …
24қайырғы — (ҚХР) садақа. Қ а й ы р ғ ы бер бір аяқ асың болса (ҚХР) …
25қайырқом — (Гур.) қайырымды. Өзі ешкімге артықшылық көрсетпеген ақ көңіл, қ а й ы рқ о м оның үстіне шамасынан тыс шашпа, жайдақ шал тын (Ж. Нәжім., Ақ шағ., 6). Елдің сөзімен айтқанда қ а й ы р қ о м «бағы жүріп тұрған» кезі еді (Ж. Нәжім., Кішк., 231) …
26айырғыш — зат. э л е к т р. Тоқты желіден бөлетін тетік. Ол электр желісін төмен тартып, қол жетер тұсқа а й ы р ғ ы ш орнатқан болатын. Қажет уақытында қосады, күндіз айырып тастайды (М. Мәжитов, Аманғали, 285) …
27айырқияқ — зат. бот. Қияқтың шөлді жерлерде, құмда өсетін бір түрі. Алайда шөлде өсетін басқа да өсімдіктер, мысалы жантақ және а й ы р қ и я қ б а р . О л а р д ы ң т а м ы р с и с т е м а с ы өте жақсы жетілген, 15 м тереңдікке дейін кетеді (Ботаника,… …
28қайырқұн — сын. жерг. Қайырлы. Қысқа аяқты қойыңды бауызда да, қарға тығып тастай бер, союға мал табылмай, ашаршылық болғанда, көп жұртқа жеуге үлестірсең, қ а й ы р қ ұ н бай атанып, жұрт аузында қаласың (Мәшһүр Жүсіп, Шығ., 9, 236) …
29айыр балақ — Жырым балақ, шалбардың төменгі балағын тіліп жырық шығару. Балағының сырт жағынан арнайы қалдырылатын жырық; айырығы бар (шалбар) …
30айыр қалпақ — зат. Етегінің екі жағы тілік болып келетін, киізден жасалған еркектің бас киімі. Қазақ, қырғыз, қарақалпақ халықтары арасында кең тараған. Ақ қозының күзем жүнінен, кейде түбіт қосып басқан жұқа киізден немесе ши барқыт, шұға сияқты матадан… …