шекті шығын
51тәмбір — зат. муз. Ұйғыр халқының ішекті саз аспабы. Жиырмаға жеткенше қолыма қазақтың домбырасынан басқа аспапты ұстап көрмеген жазған басым өзбектің дутарын тартып, ұйғырдың т ә м б і р і н шертуді үйрендім (О.Сәрсенбай, Шығ., 4, 90). Мұқамшылар әдетте… …
52тепіреш — зат. Қорлық, азап. Жетім Жамал тоқалдыққа сатылған, Т е п і р е ш т і көрген күндес қатыннан. Қойнына алып Қожағұл шал жататын, Сабадай боп күнге көннен қатырған (І.Жансүгіров, Шығ., 170). Мұндай т е п і р е ш т і бұрынды соңды көрмеген Кербұғы… …
53тоқылдақ — зат. муз. Тоқылдаған дыбыс шығаратын саз аспабы. Мәселен, мынадай аспаптар бар: дудыға, асатаяқ, жетіген, шертер, қылқобыз, шаңқобыз, сырнай, т о қ ы л д а қ, дабыл, дауылпаз, сыбызғы т.б. (О.Хаймолдин: Жұлдыз, 1974, №9, 183). Музейдегі… …
54тұтанақ — Тұтанағын тартты. Азабын көрді, қасіретін (мехнатын) шекті. ≈ Әлі күнге баласының т ұ т а н а ғ ы н т а р т ы п келеді …
55ұмсындырыл — ұмсындыр етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Асқазан мен ішектің қабырғалары жөрмелей тігіліп жалғастырылғаннан кейін, конустың ішіне ұ м с ы н д ы р ы л а түсіп, іздестіріп отырған жасанды клапанымызды жасаймыз (С.Ғаббасов, Қандауыр, 31) …
56ұран — зат. көне. муз. Қазақтың керней пішіндес ұлттық саз аспаптарының бірі. Ал бұл күнде музыка аспаптарымыздың қатарына шертер, керней, асатаяқ, шаңқобыз, үскірік, сазсырнай, жетіген, дабыл, ұ р а н, бұғышақ, үш ішекті домбыра тәрізді т.б. аспаптар… …
57үш — әріп. «Мемлекеттік (ұлттық) қауіпсіздік комитеті» (КГБ, КНБ) деген атауды жұмбақтап айту. – Сот емес, «ү ш ә р і п» емес, жол полициясы деген не тәйірі? – деп күңк етті өз өзінен (Ж.Қорғасбаев, Жынды қайың, 262). Мен барғанда жанымда «ү ш ә р і п …
58шалғыш — зат. Шекті аспаптардың ішегін ысатын ысқы; ысқыш. Енді елгезек ш а л ғ ы ш қиялай көлденеңдеп, дірілдеп тұрып алуды шығарды. Қолтығы сөгілген қобыз ш а л ғ ы ш қ а барабар үн бере бастады (Қаз. әдеб., 25. 12.1981, 9) …
59ың — зат. Ыңылдаған дыбыс, үн. Әр шекті жеке жеке шертіп, құлағына тосып, ы ң ы н байқады (Ә.Кекілбаев, Бір уыс., 110) …
60ішексорғы — … І ш е к с о р ғ ы әсіресе жас балалардың ішегінде көп кездеседі. Ол ішекке жабысып, ішектің ішкі кілегейлі қабығын қабындырады (Р.Сәтімбеков, Қызықты биология, 25) …
