цирхъ
1ЦИРХЪ — Æхсаргардæй егъаудæр кард, хъамайау дыууæрдыгæй цыргъ. Хæцыдысты дзы дыууæ къухæй йыл хæцгæйæ æмæ цонгуæзæй. Цирхъ арц – фидар æмæ даргъ хъил, йæ кæрон цыргъ æфсæн, йæ фæйнæфарс та дыууæ къæпсыры, барæджы бæхы рагъæй исынæн, раппарынæн. кæс «АРВЫ …
2цирхъ — з.б.п., хътæ …
3ЦИРХЪ АРÆЗТÆЙ — Хæрзкондæй (дарæсæй) …
4ХЪÆНДЗÆРГÆС — Базырджын æвдсæрон уæйыг, нарты знаг, зæдтæ æмæ дауджытæн фыдгæнæг. Цæры фæсхохы Сау хохы Сау лæгæты, йæ дуарыл дур æвæрд, рафæлдахæн цы дурæн нæй, ахæм дур. Фæсхохмæ фæхаста Нарты хистæртæй иуы, Уæрхæг æмæ Дзерассæйы фырт Уоны æмæ йæ йæхицæн… …
5БАТРАДЗ — тж. БАТРАЗ Нæртон мыггаг Æхсæртæггатæй. Болатрихи Хæмыцы болат æмæ æндонриу фырт, йæ дыууæ уæны астæуæй гуырд. Йæ мад – Быценон. «Нартæн сæ тæккæ хъаруджындæр, – фыссы Нигер, – æппындæр аипп кæмæ нæ арынц Нарт, уыцы болат Батрадз. Лæгæй лæгмæ… …
6ДЗУСХЪАРА — Нарты Батрадзы æвæджиау цирхъ. Кадджытæ нын куыд дзурынц, афтæмæй иу Дзусхъара йæхæдæг дæр сыстад знæгты ныхмæ æмæ сæ дзæнгæлтæ кодта. Иу кадæджы Батрадз куы мæлы, уæд, цæмæй йæ цирхъ знæгты къухмæ ма бахауа, уый тыххæй Нартæн бафæдзæхста… …
7КЪУЛГАРД — Ирон фольклоры бæлццоны уавæр æвдисæг гыццыл кард. Сæйраг архайджытæй дард балцы исчи куы фæцæуы, уæд æй къулы ныссадзынц, æмæ кæд æндæрхуызон нæ кæна, уæд бæлццонæн йæ фæндаг у арфæйаг; кæд сызгæ, уæд æм хорзмæ мауал æнхъæлмæ кæс. Аргъау… …
8БАЛСÆДЖЫ ЦАЛХ — тж. МАЛСÆДЖЫ ЦАЛХ, ОЙНОНЫ ЦАЛХ Цавæрдæр хæстон хотых. Балсæджы чызг йæ фыдæн куы радзырдта, Сослан æй кæй бафхæрдта, уый, уæд Балсæг йæ Цалхæн загъта: «Цæугæ æмæ Сосланы амар!» Рарастис гуыргуыргæнгæ Балсæджы Цалх Сосланы марынмæ. Ныхъхъæр кодта… …
9ÆХСОН УÆЙЫГ — Даредзанты таурæгъты цæры Тесы къæдзæхты Фарастсæрон уæйыг. Иуыл у æхсонæй арæзт. Цирхъ æй нæ кæрды, фат дзы нæ хизы. Йæ хъæлæсæй цæхæр калы. Йæ мæлæт у йæхи цирхъæй. Амран ыл фæтых, йæ сæртæй йын аст ахауын кодта, фæлæ йæ фарæстæмæй сдзурын… …
10БЫЦЕНТÆ — Хæмыцы каистæ, Батрадзы мадырвадæлтæ. Нарты кадджыты сыл фыццаг хатт æмбæлæм кадæг «Хæмыц ус куыд ракуырдта» йы. Уым Хæмыцимæ æнæнхъæлæджы цы гыццыл лæг бахауы, уый диссаджы хъару, арæхстдзинад æмæ æгъдау равдисы, æмæ фæстагмæ Хæмыц йæхи нал… …