цæхæртæ калын
11фæкалын — з.б.п., фæкалдтон, фæкалдтаин, фæкалдзынæн …
12АЛЫВЫДТÆ КАЛЫН — Æлгъитын, фидистæ кæнын, хыл кæнын. Езетхан алывыдтæ акалдта йæ хъæлæсæй. (Джиоты Д. Æнæбасæтгæ тых.) Дыууæ хистæр файнусты кæрæдзийы сæры хилмæ бавнæлдтой, алывыдтæ калынц. (Биазырты Д. Сæгуассæ.) …
13АРТЫЛ ЧЪИЦ КАЛЫН — Исты быцæуаг хъуыддаджы ардауæн ныхас кæнæ архайд кæнын, карз кæнын, цырын кæнын. Подливать масло в огонь …
14АРТÆНБЫНТÆ КАЛЫН — 1. Тынг фæомын. Стрептоцид фæдымдта, йæ артæнбынтæ фæкалдта, фæлæ йæ тæвд не схызт. (Ф 1992,5.) 2. Тынг фæхудын кæнын. Покатываться со смеху. Йæ хъазæн митæй, йæ хъæлдзæг ныхæстæй иу адæмы худæгæй артæнбынтæ фæкодта. (Цæгæраты М. Хурзæрин.) …
15БУРРОНДЗ ХЪÆЛÆСÆЙ ФÆКАЛЫН — Æлгъыст. Амæлын. – Е, цæрын дын ма бантыса æмæ дæ буррондз дæ хъæлæсæй фæкалай, Айсæдуйы зынгхуыссинаг! (Гаглойты В. Адæмæн зæхх у сæ дарæг.) …
16ДЗЫХÆЙ СЫГЪЗÆРИНТÆ КАЛЫН — 1. Фæзæгъынц искæмæ кæронмæ байхъусыны тыххæй. – Хъусгæ уал бакæн, кæд йæ дзыхæй сыгъзæринтæ схаудзæн, уæд та? Данелмæ йæхи схъуылæттæ кодта пъæлицæйаг. (Цæгæраты М. Саухохы фыййау.) – Байхъусут кæронмæ Гаппомæ, кæд йæ дзыхæй сыгъзæринтæ схаудзæн …
17ДЗЫХÆЙ ТУГТÆ КАЛЫН — 1. Цымыдисаг хабæрттæ дзурын. Уый дзырдта, лæхурдта, йæ дзыхæй тугтæ дæр калдта, фæлæ йæ... ныхасмæ ничи худт, æмæ йыл йæхæдæг дæр нæ хъуыды кодта. (Ф. 1989, 11.) Æрымысыдысты алы æрцæугæ æнæрцæугæ хабæрттæ, сæ дзыхæй тугтæ дæр калынц. (Козаты Х …
18ДЗЫХÆЙ ХЪЫЛМА КАЛЫН — Хыл кæнын, æлгъитын. Ругать на чем свет стоит. Swear like hell; curse blue; to curse smb. (or it) up hill and down dale. Хæрз чысыл æй фæцагай, уый йедтæмæ дын йæ дзыхæй цынæ хъылма скалдзæн. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) …
19ДЗЫХÆЙ ХÆФСЫ СÆРТÆ КАЛЫН — 1. Цымыдисаг хабæрттæ дзурын. 2. Æлгъитын, хыл кæнын. Ругать на чем свет стоит. To curse smb. (or it) up hill and down dale; give smb. hell …
20ДЫМГÆМÆ КАЛЫН — Дзæгъæлы хардз кæнын, паплой кæнын (фæллой, æхца æмæ æндæр ахæмтæ). Бросать на ветер. To throw away, to waste …