хорз кæнын
1ХОРЗ ЫН ФÆУЫН — тж. ИСКÆМÆН ХОРЗ ФÆУЫН 1. Искæй бафхæрын (дзыхæй кæнæ армæй); искæмæн æвзæрдзинад саразын. (Къоста) – Хорз мын фæдæ, Хъызмыдæйы чызг, хорз, хаст хуыты мыл бандзæрстай. (Дзаттиаты Т. Хæххон стъалы.) 2. Балæггад кæнын …
2ХОРЗ ФЕНЫН — 1. Балæггад кæнын. Æртæ гуымир æфсымæрæн æхсызгон уыдысты сæ мады арфæтæ, кусарт акодтой æмæ уазæджы хсæв бонмæ хорз федтой. (Ф. 1989, 2.) 2. Фæнæмын …
3ХОРЗ СУАЗÆГ КÆНЫН — 1. Тынг балæггад кæнын. 2. Тынг бафхæрын …
4МИНАСÆЙ КЪÆРТТ КÆНЫН — Хорз цæл кæнын …
5ХИЦÆН АДДЖЫН НИЦЫ КÆНЫН — Хорзæй цы ис, уый искæмæн дæттын; искæмæн æгæр лæггад кæнын. – Рацу, дæ нывонд фæуон, рацу... Сымах тыххæй бадтæн, мæхицæн адджын ницы скодтон æмæ ныр та мæ ныхас дæ уæнгæл фестад. (Хъодалаты Г. Хуыцауы «минæвар».) …
6ЦАРДЫ ЛЕНК КÆНЫН — Хорз цæрын. Æрмæст ныфсджынæй ленк кæнын хъæуы царды уылæнтыл. (Нига, Дыууæ рæдыды.) …
7КÆРÆДЗИ СБÆРДЖЫТÆ КÆНЫН — Хорз базонын. Фæзæгъынц чызг æмæ лæппуйæ. Фæсимдтой иу иумæ, æмæ иу афтæмæй кæрæдзи сбæрджытæ кодтой. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …
8ЦАРД КЪОБОР КÆНЫН — Хорз цард саразын. Гъе, уый æрымысæг лæг у, гъе, – цин кæны Афæхъо, цин дын фенон, цард та дзы бирæтæн куыд скъобор уыдзæн. (СИ. 1990, 189.) …
9ТÆФÆРФÆС КÆНЫН — см. ТÆФÆРФÆС КÆНЫН – перевод Зиан æфснайынц фылдæр хатт дыккаг кæнæ æртыккаг бон. Фыццаджыдæр зианы уæз хиуæттæ æмæ сыхбæстыл æнцайы. Иу дыууæ сахаты бæрц куы рацæуа зианы ахицæныл, уæд мæрдджынты кæрты дуармæ сыхæгтæ æмæ хионтæ æгъдаудæттæг… …
10КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН КÆНЫН — тж. КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН 1. Бирæ искæйты сæзмæлын кæнын, исты хъуыддаг сын аразын кæнын. Поднять на ноги. To alarm; to get up; to rouse. Йæ фæсонæрхæджы дæр не рцæудзæн комендантæн... æнæхъæн хъæуы йæ къæхтыл кæй слæууын кодта, уыцы тырыса йæ нывæрзæн… …