хорз кæнын
21БЫНДУР ЗМÆЛЫН КÆНЫН — Искæй фæндтæ халын, исты дæрæн кæнын. Габе: Макæ ма, Мæцыхъо! Уыдон дæр, дам, ын йæ бындур хорз нызмæлын кодтой. Тагъд тагъд дзы нæ ферох уыдзысты. (Туаты Д. Сидзæргæс.) …
22ДЗЫРД ÆППАРÆН КÆНЫН — тж. НЫХАС ÆППАРÆН КÆНЫН см. НЫХАС ÆППАРЫН Æмбæлон цауæй, уавæрæй, рæстæгæй пайда кæнгæйæ, искæмæн исты дзырд зæгъын хорз кæнæ хылы нысанæн. Закидывать слово. Дуканийы хицау усмæ райдыдта дзырдæппарæн æмæ рæвдауæн ныхас. (Индийаг аргъæуттæ.… …
23ДЫМГÆСУР ФЕСТЫН КÆНЫН — Бæх хорз дугъон скæнын. Зæрдиагæй бавнæлдта куыстмæ, раст цыма йæхи хæдзары кусы æмæ Зазайы бæхты дымгæсур фестын кодта. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …
24ЗÆРДÆ МÆГУЫР КÆНЫН — Æнкъард кæнын, равг халын. Уыцы зарæг Бутлермæ дæр диссаджы хорз фæкæсы, йе нкъарддзинадæй зæрдæ мæгуыр кодта. (Л. Толстой. Хаджи Мурат.) …
25ЗÆРДÆ ТАСЫН КÆНЫН — Искæй истæуыл сразы кæнын. Уыцы изæр Мысост хорз æртасын кодта йæ фыд æмæ йæ мады зæрдæ. (Гæдиаты Ц. Фыдæлты намыс.) …
26ЗÆРДÆЙЫ БÆЛЛИЦ НЫВ КÆНЫН — Химидæг исты хорз фæнд кæнын, хи фæндиаг исты саразын. Фæлæ бирæгъ йæ зæрдæйы цы бæллиц сныв кодта, уый фæдыл афтæ адзæгъæл æмæ тæрхъусы уынгæ дæр нæ кодта. (Кæстæрарæх. 82.) …
27РОГ ЦАРД КÆНЫН — Æхсæнады, хи æвзæр даргæйæ рæстæг æрвитын, ницæй мæт кæнын, æфсæрмы нæ зонын; æвæллайгæйæ хорз цæрын …
28ХУЫЦАУЫ ХАТЫР КÆНЫН — Æвдисы курындзинад. Лæгъстæ кæнын, исты æвзæрдзинад ма æрцæуын, ма саразын. Ради бога; побойся бога. – Хуыцауы хатыр бакæн, мæ мады хай, ды мæн нæ зоныс, фæлæ дæ æз тынг хорз зонын. Æхсызгон хъуыддаджы тыххæй дæм æрбацыдтæн дард ранæй. (Хъодалаты …
29ХЪУЫДДАГ НÆ ЛЫГ КÆНЫН — Фарст не скъуыддзаг кæнын. – Хъæр хъаруйы нысан нæу, хорз адæм! Афтæмæй нæ хъуыддæгтæ нæ алыг кæндзыстæм. (Богазты У. Уæ нæ хæхтæ, нæ бæстæ...) …
30ЦÆСГОМ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — Тæригъæдтæ, æвзæрæй цы сарæзтæуыд, уыдонæй хи сраст кæнын. – Хуыцау æй Хъуылатæй куы фæкæнид, уæ фыды туг нырма æнæ ист у, уæ цæсгæмттæ асыгъдæг кæнынмæ уын хорз фадат уаид, – фыдбылызы зынгдзæгъдæн кодта тугмондаг лæгсырд. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт …