хæцын
121ХИУЫЛ СХÆЦЫН — 1. Цардыл фæхæст уæвын, хорз цард ссарын, хорз цард кæнын райдайын. Гау схæцыд йæхиуыл, цард ыл фæхæцыд, æмæ йæм бирæтæ хæлæг кæнын райдыдтой. (Ф. 1990, 11.) 2. Хи уæлæмæ кæнын æндæрты цæсты. Хи бæрзонддæр æвæрын. Набивать себе цену …
122ХИУЫЛ ХÆЦЫН — Зæрдæфидар хъахъхъæнын; æхсæнады куыд æмбæлы, хи афтæ дарын, æнкъарæнты коммæ нæ кæсын, масты фæдыл нæ цæуын, хи уромын. Держать себя в руках. Зинæ æрбамæсты... фæлæ сын Сосланимæ фембæлыны фадат куынæуал фæуа, уымæй тæрсгæйæ, йæхиуыл ныххæцыд.… …
123ХИУЫЛ ХÆЦЫН ЗОНЫН — Хи кæм куыд дарын хъæуы, уый æмбарын …
124ХИУЫЛ ÆРХÆЦЫН — Иу ран æрбынат кæнын, искуы бындурон суæвын. Цæрай дæр цадæггай йæхиуыл æрхæцыд. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …
125ХУРХЫЛ ХÆЦЫН — Искæй уæгъдибарæй сæзмæлын нæ уадзын, тухийæ марын, фыдæнæн митæ кæнын, зындзинад ын аразын. Брать за горло. Æлдæрттæм лæвæрд цыдысты уæды онг ма феодализм кæмæ нæ байрæзт уыцы мыггæгтæ, сæ хурхыл сын ныххæцыд Уæрæсейы капитализм дæр. (Ф. 1936, 4 …
126ХЪУСТЫЛ НÆ ХÆЦЫН — Ницы аразын, ницы архайын, цыдæр аразыныл нæ хъуыды кæнын, ницæмæ цымыдис кæнын. Арæх афæрсы йæхи: мæхи хохмæ кæй тыххæй æрбаппæрстон, уый йæ хъустыл куы ницы хæцы? Кæд æй хъæуын, уæд ма цы боны хорзмæ кæсы. (Ф. 1989, 11.) …
127ХЪУЫН, ÆРДУ НÆ ХÆЦЫН — тж. ХЪУЫН, ХЪИС НÆ ХÆЦЫ см. ХЪУЫН, ХЪИС ЗГЪÆЛЫН Нæ хъæзныг кæнын, мæгуырæй цæрын. Мæгуыр цардæй сфæлмæцыди (Джанаспи)... раппар баппар кодта йæхи, фæлæ йыл хъуын, æрду нæ хæцыди. (Коцойты А. Джанаспи.) …
128ХÆДЗАР ФÆХÆЦЫН — Фæфидар, фæцæрдхъом уæвын. Бинонтæ куы бабирæ сты, хæдзар куы фæхæцыд... уæд ног хæдзар аразын æрымысыдысты. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …