хæсты бацæуын
1АЦÆМÆЗ — Нарты Ацæйы кæстæр фырт. Алæгатæй. Кадæг «Ацæмæз æмæ Насран æлдар» зæгъы: «Ацæтæй мыггаг нал уыдис – Ацæ йæхæдæг зæронд баци, йæ фырт Ацæмæз та ма дзидзидай уыдис». Ахæм уавæры æрæййæфта зæронд Ацæйы йæ хæрæфырт Насран æлдары усы скъæфты рæстæг,… …
2АВДÆН — Дзырд авдæн дæр арæзт у нымæцон авдæй, ома, авд сывæллонæн. Авд сывæллоны бæрц кæмæн уыд нæ фыдæлтæй, уыдон нымад уыдысты æххæст бинонтыл. Æвдæм сывæллоныл та арæх æвæрдтой (уæлдайдæр та дыгурмæ) ном Авдан Æвдæм. Нæ фыдæлты тыххæй хъæуа нæ хъæуа… …
3ТУДЖЫ ЦЪЫРТТ НÆ АКÆЛЫН — см. ТУДЖЫ ЦЪЫРТТ НÆ РАХЪАРЫН 1. Тынг мæсты уæвын, стыр маст бацæуын. Зæгъгæ, кард дзы ныццавтай, уæд дзы туджы цъыртт нæ акалдаид. (Дзабиты З. Хæхты бæркад.) 2. Фæтæрсын. Хæбуздзыхъхъытæ цæсгомджын йæ бон базыдта... Йæ хуыз фæлыгъд. Фæрæхой йæ,… …
4САТАНА — Уæларвон Уастырджи æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæйы (Сасанайы) чызг. Райгуырд зæппадзы Уырызмæг æмæ Хæмыцы мард мадæй. Уастырджийы зæрдæмæ Дзерассæ афтæ тынг цыд, æмæ удæгасæй йæ къухы куы нæ бафтыд, уæд æм мардæй зæппадзмæ бацыд. «Нымæтын ехсæй… …
5НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ — см. НЫГÆНЫНЫ ÆГЪДАУ – перевод Зианы æвæрæн бон йе ‘нусон хæдзар уæлмæрды цæттæ вæйы. Пысылмон хъæуты дæр райдыдтой зиантæн чырын кæнын, æцæг ын йæ сæр фылдæр хатт йæ уæлæ не вæрынц, кæнæ та йын кæнгæ дæр не скæнынц. Чырынæн байбын нæ къахынц.… …
6ЧЫНДЗХАСТ — см. ЧЫНДЗХАСТ – перевод Чындзхæссæг чи цæудзæн, уыдонæн рагацау бамбарын кæнынц. Раздæр иу сын фехъусын кодтой цалдæр боны, суанг къуыри раздæр. Чындзхæссæг алы адæймаджы нæ хонынц, уыцы кад æппæтмæ нæ хауы. Чындзхæсджытæ хъуамæ уой уæздан, зараг …
7КЪАРМÆГОН — Нæртон зæронд ус. Иуахæмы Уырызмæг уыдис балцы. Уыцы рæстæджы иу Æртæ Нарты фæсивæд æрæмбырд сты Нарты Ныхасы æмæ иу сæхимидæг тæрхон кæнын райдыдтой, хуыздæр сæ чи у, ууыл. Фæлæ нæ фидыдтой: æппын чи ницæмæн бæззыдис, уый дæр иу загъта: «Æз уæ… …
8БАДÆНТÆ — Ирон мардæгъдау. Ныр æй кæнынц Ногбоны хæдфæстæ къуырисæры æхсæвы. Афæдзы дæргъы чи амæлы, уыдоны бинонтæ сын уыцы æхсæвмæ алкæмæн дæр йæ уаты æрцæттæ кæнынц фынджыдзаг алыхуызон хæринæгтæй, нозтытæй, халсартæй æмæ адджинæгтæй, стæй – йæ… …
9Куырдуат — см. Куырдуат – перевод Куырдуат – чызг иу бафидауынæй йæ ацæуыны бонмæ йæ ныййарджыты хæдзары цы рæстæг фæбадтис, уый. Арæх иу куырдуаты рæстæг тынг ныддæргъвæтин. Куырдуаты бадæг чызджыты хæдзармæ иу æрæмбырд сты йе ’мбал чызджытæ æмæ йæ… …