фылдæр кæнын
1УДЫ КОЙ КÆНЫН — Хиуыл хъуыды кæнын, хи хъуыддæгтæ аразын. Цас фылдæр адæм æрбакæнон хотæ æмæ æфсымæртæм, уыйбæрц дын хуыцау хæлар кæндзæн фылдæр хæрзиуджытæ. Лæг йæ уды кой ма хъуамæ кæна, уый Чырыстимæ аив нæ кæсы. (Хъодалаты Г. Хуыцауы «минæвар».) …
2ТÆФÆРФÆС КÆНЫН — см. ТÆФÆРФÆС КÆНЫН – перевод Зиан æфснайынц фылдæр хатт дыккаг кæнæ æртыккаг бон. Фыццаджыдæр зианы уæз хиуæттæ æмæ сыхбæстыл æнцайы. Иу дыууæ сахаты бæрц куы рацæуа зианы ахицæныл, уæд мæрдджынты кæрты дуармæ сыхæгтæ æмæ хионтæ æгъдаудæттæг… …
3ЦАРД СУЙТÆ КÆНЫН — Пырх кæнын, хæццæ кæнын, цы сарæзтæуа, уый нал зонын. Чи ма бады хæдзары? Æмæ кæд бады, уæддæр гутоны хæцæнтыл – къаддæр йæ хъуыды. Фылдæр та æхсæнгарз кæм самал кæна, ууыл... Ай мæнæ бынтон куы ныссуйтæ ис цард, фыдæлтæй фæстæмæ цы фæтк уыд...… …
4РОГ НЫХАС КÆНЫН — Æнæраны, æнæмидисджын дзырд кæнын, хъуыдыгæнгæ нæ дзурын. Мусон: Буцæ рог ныхæстæй фылдæр цы кæны? Уымæ та цы хъусыс? (Брытъиаты Е. Дыууæ хойы.) Хистæртæ сæхи фæкъуырма кодтой, æгæр тагъд фергом кодта Солтан хъуыддаг Дзæхдзиуы рог ныхасмæ.… …
5ХЪÆБÆР НЫХÆСТÆ КÆНЫН — тж. ХЪÆБÆР НЫХÆСТÆ ЗÆГЪЫН Фидарæй дзурын, искæй басæттæн ныхæстæ дзурын. Бирæ демагогтæ нæм фæзындис, бирæтæ сæ удæй фылдæр бауарзтой митингтæ аразын æмæ уым микрофоны раз хъæбæр ныхæстæ кæнын. (СИ. 1990, 36.) Дæуæй цы риссы! Ам хъæды тары… …
6ÆВЗАГ РАДАВ-БАДАВ КÆНЫН — Дыууæрдæм дзырдтæ хæссын, искæйты кæрæдзийыл ардауын. Гæмбас æнцон куыст æмæ бирæ æхца кæм уарзы, уымæй фылдæр та уарзы, цы уагдоны фæкусы, уыцы кусджыты æхсæн æвзаг радав бадав кæнын. (Бекъойты Е. Фæллойы кадæн.) …
7ÆВЗАГ СЫЛЛЫНДЖЫТÆ КÆНЫН — Сайæн, хин ныхас кæнын. Иудзæвгар азтæ æмæ æнустæ куы аивгъуыдтой, уæд æм цахæмдæр мидхъæлæс, йе взаг сыллынг сыллынггæнгæ, ныдздзырдта: «Рæстæг куыд цæуы, афтæ адæймаджы фылдæр рухс хъæуы». (Булкъаты М. Нарты Сосланы æвдæм балц.) …
8ХЪУЛОН УАРЗТ КÆНЫН — Искæй фылдæр уарзын иннæтæй, искæмæ хуыздæр ахаст дарын. Хорз зарыд Хату рагæй дæр. Уый тыххæй йæ хъулон уарзт кодтам. (Нафи, Сабыр æхсæв.) Æхсары канд йæ мад æмæ йæ фыд нæ кодтой хъулон уарзт, фæлæ ма йæ бирæ уарзтой æгас хъæубæстæ дæр.… …
9ЦАРД КЪАХÆЙ АССОН-АССОН КÆНЫН — Тынг хорз цæрын, алцы фагæй фылдæр уын. Ауызбийы хæдзарвæндаг ницы хъуаг уыдис, сæ цард къахæй ассон ассон кодтой. (Плиты И. Сырх тырыса.) Хицауад æмæ партийы элитæ паддзахы цардæй цардысты. Алцæмæй дæр хъуырмæ, цард къахæй ассон ассон кодтой.… …
10НЫФС ЦÆУЫН — Тыхджын кæнын, тых фылдæр кæнын, исты саразыныл нæ дызæрдыг кæнын, исты саразынмæ сразæнгард уæвын. Арвы комæй Гуырдзыйы быдыртæм куы ахызтысты, уæд та сæ ныфс бацыди, уæдæ нын ныр фенцондæр уыдзæн æмæ исты амæлттæй хæццæ кæндзыстæм, зæгъгæ.… …
