фæхуыздæр кæнын
1хуыздæр кæнын — з.б.п …
2ХЪУЛОН МИТÆ КÆНЫН — тж. ХЪУЛОН ÆВЗÆРСТ КÆНЫН Искæмæн иннæты уæлдай тынгдæр лæггад кæнын, буцдæр кæнын, хуыздæр фæуын, тынгдæр рæвдауын. Дыккаг æмбырд культурон хъуыддæгты тыххæй цыдæриддæр уынаффæ бакæна, уыдон хъуамæ туалæн дæр, дыгурæн дæр æмæ ирæн дæр æхцон фæуа …
3БАЗЫРТÆ ЦÆГЪДЫН КÆНЫН — тж. БАЗЫРТÆ ЛЫГ КÆНЫН Искæй фæндтæ халын, фæндæгтæ ‘хгæнын, ныхдуртæ вæрын, хи равдисынмæ йын фадат нæ дæттын. Подрезать крылья. ... – Кæд Грис афтæ сарæзта, уæд та йæ Басион уæлдæфы стæхын кæндзæн, æз уæ дыууæйæн дæр уæ базыртæ ацæгъддзынæн.… …
4КЪУЫМЫХ КАРДÆЙ КЪУБАЛ ЛЫГ КÆНЫН — Искæмæн стыр маст скæнын, æгад кæнын. Иугæр цард размæ цæуы, уæд фырт дæр йæ фыдæй хъуамæ кæна хуыздæр. Æрымысыдтæн мæ фыды ныхас дæр: «Йæ хорз ракæндтытæй мæ фырттæй мæныл чи нæ фæтых уа, уый мын къуымых кардæй мæ къубал ралыг кодта». (Х. 1994,… …
5ХЪАНЫ ЦАРД КÆНЫН — Зæрдæвæндонæй, удæнцойæ, æнæкусгæйæ хорз рæстæг æрвитын. Æнæкусгæйæ мæхицæн хъаны цард кæндзынæн. (СИ. 1990, 214.) Нæй, нæй! Ма тæрс, – махмæ ды хъаны цард кæндзынæ... (Къоста. Цъиу æмæ сывæллæттæ.) Хъан хуыдтой кæнгæ фырты. Уый иу цы ныййарджытæ …
6ХЪАРМ БЫНАТ КÆНЫН — Удæн куыд хуыздæр уа, афтæ аразын. Не фсад куыд лидзынц, уый нæ уыныс? Уæрæсейæн ма исты йæ бон куы уаид, уæд сæ дæлдæр баурæдтаиккой... Фæлæ ма йæ сæры исты кæмæн уа, уый йæхицæн хъарм бынат скæндзæн рагацау. Кæй уæрдоны бадай, уый зарæг хъуамæ… …
7ХЪУЛОН УАРЗТ КÆНЫН — Искæй фылдæр уарзын иннæтæй, искæмæ хуыздæр ахаст дарын. Хорз зарыд Хату рагæй дæр. Уый тыххæй йæ хъулон уарзт кодтам. (Нафи, Сабыр æхсæв.) Æхсары канд йæ мад æмæ йæ фыд нæ кодтой хъулон уарзт, фæлæ ма йæ бирæ уарзтой æгас хъæубæстæ дæр.… …
8Тæтæртуппы дзуармæ куывд — см. Тæтæртуппы дзуармæ куывд – перевод – О Тæтæртуппы Уастырджи, Хуыцауы минæвар дæ æмæ нæ дæ хорзæх уæд! – Оммен, Хуыцау! – Бирæ адæм дæ бынмæ цæуы, бирæ дзыллæ дæ рæзты цæуы, Æмæ се ппæтæн дæр ахъаз бакæн! – Оммен, Хуыцау! – О Тæтæртуппы Уаст …
9ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр …
10Нывонды куывд Джеоргуыбайы бæрæгбон — см. Нывонды куывд Джеоргуыбайы бæрæгбон – перевод – Стыр Хуыцауы хорзæх нæ уæд! – Оммен, Хуыцау! – Кæддæриддæр нын æххуысгæнæг куыд уа, Уыцы амонд нæ уæд! – Оммен, Хуыцау! – Бæрæгбон у, æмæ ныл афæдзæй афæдзмæ домбайдæрæй куыд цæуа …
