фæдыл цæуын
1МАСТЫ ФÆДЫЛ ЦÆУЫН — Искæмæн фыдæхдзинад нæ ныппарын, маст исын. Зæронд лæгтæ дæр дзы ракуырдтой, йæ масты фæдыл куыднæуал ацæуа дарддæр æмæ уæлдай фыдбылызтæ куыднæуал сараза (Æхсарбег). (Мамсыраты Д. Æхсарбег.) Цæрай тарст йæ масты фæдыл ацæуынæй. (Беджызаты Ч.… …
2ФÆДЫЛ ЦÆУЫН — 1. Мой кæнын. Сылгоймаг, дам, нæлгоймаджы æмсæр у хицауады раз... йæ бар, дам, йæхи у, кæй фæдыл, дам, æй фæнды ацæуын, уый, дам, йæ бар у. (Беджызаты Ч. Чи кæй?) 2. Искæй фæндыл, хъуыдыйыл лæуд уæвын …
3ГУЫБЫНЫ ФÆДЫЛ ЦÆУЫН — Хæрди хæрд зилын. Сбадти нæ Зыгъар бæхыл... æмæ йæ цæмæйзон, къуыригæйтты кæм ратæр батæр кодта... зылди хæдзари хæдзар йæ гуыбыны фæдыл. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …
4ЗÆРДÆЙЫ ФÆДЫЛ ЦÆУЫН — Цы бафæнда, уый аразын, монцты коммæ кæсын. Ма цу дæ зæрдæйы фæдыл... Æвзонгад йæхимæ къæдз лæдзæгæй ласы фыдбылыз. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …
5ТЫХЫ ФÆДЫЛ ЦÆУЫН — Æдзух тыхæй архайын …
6ГУРÆЙ-ГУРМÆ ЦÆУЫН — Бæрæг дæрддзæгмæ искæй фæдыл цæуын. Лади æмæ Ила дæр сæ фæдыл цыдысты Гурæй Гурмæ. (Æгъуызаты Æ. Хурхæтæны.) Цалынмæ иу мæ куыстмæ схæццæ дæн, уæдмæ иу æй мæ цæстæнгасæй уæгъд не суагътон: Гурæй Гурмæ йæ фæстæ зылд. (МД. 1980. 6.) …
7ХИ КЪАХÆЙ БАЦÆУЫН — 1. Чындзæхсæвы æгъдæуттæ фехалгæйæ, лæджы фæдыл ацæуын, искæимæ бацæрын, смой кæнын. Ды куы ацæуай, уæд адæмы хсæн зарæггаг фæуыдзыстæм, нæ цæстмæ нын æй дардзысты, Джыгкайты кадыл мæлгæ чызг Хетæгкатæм йæхи къахæй бацыд. (СИ. 1989, 238.) 2.… …
8ИСКÆЙ КЪАХДЗÆФТЫЛ ЦÆУЫН — см. ИСКÆЙ ФÆДЫЛ ЦÆУЫН Кæйдæр зондæй архайын, хи сæрмагонд хъуыды нæ уæвын. Ходить по чужим пятам …
9ÆВЗÆР ФÆНДАГЫЛ НЫЛЛÆУЫН — Цардæн зиан чи хæссы, ахæм митыл, хъуыддæгтыл ныххæцын. Цардæй иппæрд хъуыддæгты фæдыл цæуын (давын, хыл кæнын, æ.æ.ах.) Встать на плохой путь. Никъала та, мæ хуртæ, æвæццæгæн, æвзæр фæндагыл æрлæууыд... æмæ йæ мады дæр... æмæ хорз адæмы дæр нал… …
10ÆХСАРЫ СÆРЫЛ ЛÆУД УЫН — Тыхы фæдыл цæуын, тыхæй архайын. Йæ хистæр æфсымæрты ныфсæй ныфсджын уыди æмæ зæххыл дæр нæ хæцыд, æхсары сæрыл лæуд уыд уый дæр. (Биазырты Д. Гуацъæтæ æмæ Схъæлатæ.) …
