уымæл
111АРТ — Арт, зынг ирон адæмон сфæлдыстады æмбæлынц сæ комкоммæ нысаниуæгимæ æмæ фæсномыгæй дæр. Ныр дæр ма арæх фехъусæн вæййы ахæм зæгъдтытæ: «Мæ артыл дон бакалд!», «Артæн бын фæнык ын нæй». «Мæ арт бауазал!», «Мæ зынг ахуыссыд!» Зынг (арт) царды… …
112АРÆХДЗАУ — Бедзенæджы фырт чысыл Арæхдзау. Йæ фыд уыд Дæллаг Нартæй – Алæгатæй, йæ мад та Уæллаг Нартæй – Борæтæй. Кадæг «Бедзенæджы фырт чысыл Арæхдзау» ы кæсæм: «Дæллаг Нартæн лæппу райгуырди. Уæллаг Нартæн та – чызг. Дыууæ дæр иу æхсæв. Лæппу иу авдæнæй… …
113АСТÆУЫМАРХО — см. АСТÆУЫМАРХО – перевод Æртыццæджы, дыккаг Лауызгæнæны фæстæ, райдайы Астæуымархо. Бæрæгбон ма Кæфхæрæн дæр хонынц, уымæн æмæ бæрæгбоны кадджындæр хæринæгтæй иу уыд кæф. Кæфхæрыны кусгæ ничи кодта, адæм сæхи ирхæфстой, Хуыцау æмæ зæдтæм куывтой …
114АХОХ-ДЕНДЖЫЗ — Нарты кадджыты «Батрадз йе фсымæры хæйрæджыты уацарæй куыд ракодта», уым ын уæларвон Найсын афтæ зæгъы: «Де фсымæр æмæ зæронд лæджы лæппу (уыцы иу рæстæг фесæфтысты), Ахох денджыз æмæ Хъара денджыз иу кæм бавæййынц, уым сты хæйрæджыты къухы».… …
115БАДÆНТЫ ХИСТ — тж. БАДÆНТÆ см. БАДÆНТЫ ХИСТ – перевод Ног азæй къуыри куы рацæуы, уæд къуырисæрæхсæв ног мæрдджынтæ фæкæнынц Бадæнтæ. Кусарт акæнынц, сцæттæ кæнынц нозт, алыхуызон хæринæгтæ, адджинæгтæ, дыргътæ, халсартæ. Раздæр иу Бадæнтæм зианæн йæхи номыл… …
116БИБЫЦ — Тары кæстæр фырт. Тыхгæнæг ын тых нæ ары, йæ амарынæн фæрæз нæй. Уымæн æмæ йæ тых, йæ ныфс, йæ уд кæм сты, уый ничи зоны. Сослан йæ амарынæн (кадæг «Сослан æмæ Тары фырттæ») сайдæй, æз Сосланы фыййау дæн, зæгъгæ, цынæ фæлтæрæнтæ фæкодта, фæлæ йын …
117БЫЗГЪУАН УÆЙЫГ — Цæры айнæджы сæрыл фидары. Нартæн у знаг. Сосланы амарынмæ агуры, æмæ йæ фидармæ æнæнхъæлæджы куы бафты, уæд хорз, æмæ йæхи нæ раргом кæны. Йæхи Сосланы æххуырст рахоны. Уымæн æмæ йын тыхæй ницы бакодтаид. Сослан уæйыгæн уыд йæ фадхъулты онг. Уый …
118ДЖЕОРГУЫБА — Ирон адæмы кадджындæр æмæ дзаджджындæр бæрæгбæттæй иу. Фæззæджы фæстаг мæйы æртыккаг хуыцаубоны райдайы æмæ ахæссы къуыри. Хуыцаубоны йæ райдайынц, галтæ чи фергæвды, уыдон. Уыцы бон хонгæ дæр кæнынц Галæргæвдæн хуыцаубон. Къуырисæры изæрæй та… …
119Джеоргуыбайы куывд Дзывгъисы дзуары бын — см. Джеоргуыбайы куывд Дзывгъисы дзуары бын – перевод – Хуыцау! Табу Дæхицæн, Хуыцау! – Оммен, Хуыцау! – Иу бон Дæ ном куы ссарæм, уæд нын сæдæ боны æххуыс ахъазгæнæг фæу! – Оммен, Хуыцау! – Абон фæдзæхсыны кадджын бон у, Æ …
120ДЗИРИЙЫ ДЗУАР — Кувæндон Куырттаты комы, Цымытийæ Хæрисджыны æхсæн бæрзонд хохы сæр. Йæ бон вæййы Хетæджы Уастырджийы бæрæгбонимæ иумæ. Куывды йæм цыдысты æмæ цæуынц Цымытийы, Къадаты, Хидыхъусы, Хæрисджыны, Къора æмæ Уыры хъæуы цæрджытæ. Раздæр иу бæрæгбоны… …
