уымæл
101ЧЫНДЗХАСТ — см. ЧЫНДЗХАСТ – перевод Чындзхæссæг чи цæудзæн, уыдонæн рагацау бамбарын кæнынц. Раздæр иу сын фехъусын кодтой цалдæр боны, суанг къуыри раздæр. Чындзхæссæг алы адæймаджы нæ хонынц, уыцы кад æппæтмæ нæ хауы. Чындзхæсджытæ хъуамæ уой уæздан, зараг …
102Æвгъæды дзыккутæ — см. Æвгъæды дзыккутæ – перевод Æвгъæды дзыккутæ – сывæллоны фыццаг дзыккуты æлвыныны æгъдау. Ирон бинонтæ иу архайдтой, цæмæй сæ сывæллоны фыццаг дзыккутæ тагъддæр æлвыд æрцæуой, уымæн æмæ афтæ æнхъæлдтой, зæгъгæ, дзыккутæм æвзæр цæст æмхиц у.… …
103ÆРТÆ ÆРТÆДЗЫХОНЫ — Адæмы истори азтæ æмæ æнустæй баргæ нæу. Адæм царды цыды йæ фæстæ цы фæд ныууагъта æмæ абон цæмæй цæры, уый у сæйрагдæр. Бирæ адæмтæн æгæр мæгуыр сæ бон нæ баци се взаг, сæ дин бахъахъхъæнын дæр. Ирон адæмыл, Хуыцауæй разы, уыдоны хъысмæт не… …
104АВД ХОЙЫ — I Созвездие Плеяды. кæс СТЪАЛЫТЫ ÆМÆ ÆРВОН ФÆЗЫНДТЫТЫ НÆМТТÆ II Стъалыгуппар Авд хойыл ис ахæм ирон таурæгъ: «Æмбырдтæ» (афтæ дæр ма сæ хонынц) цы стъалыты гуппар хонынц, уыдон кæддæр уыдысты авд хойы. Уыдонæй чи хуыздæр у, уый зæххыл ничи зыдта …
105АДÆДЗÆ — Ирон адæмон сфæлдыстады Хурæн ис æртæ чызджы Адæдзæ Нарты Уæрхтæнæджы иунæг фырт Сыбæлцы ус, Ацырухс нæрæмон Сосланы цардæмбал æмæ Хорческæ – болатрихи Хæмыцы ус. «Сыбæлц æхсæвы райгуырди, – зæгъы кадæг «Уæрхтæнæджы фырт Нæртон Сыбæлц». – Куы… …
106АДÆЙМАДЖЫ СТЪАЛЫ — Ирон динон уырнынадмæ гæсгæ алы адæймагæн дæр арвыл ис стъалы. Уый райгуыры йемæ æмæ ахуыссы, куы амæлы, уæд. Уый куыд æрттива, афтæ амондджын у йæ царды адæймаг. Йæ хъуыддæгтæ хорз кæмæн фæцæуынц, уымæй фæзæгъынц: «Уымæн йе стъалы арвыл цæхæртæ… …
107АЙСАНА — Нæртон Уырызмæг æмæ Сатанайы фырт. Кадæг «Уырызмæг æмæ Сырдон» нын зæгъы: «Нартæ æрæмбырд сты æмæ загътой: «Уырызмæг йæхиуыл фæхæцыди æмæ фервæссыди йæхиуыл. Ныр ма уымæн зæнæг куы фæуа, уæд йæ зæнæг дæр сæ фыды хуызæн рахæсдзысты, æмæ ма уæд… …
108АРВЫЧЫЗГ — Хуыцауы чызг, Арвычызг æй уымæн хонынц, æмæ Хуыцау ис уæларвы. Цард Бæртæлæджы хæдзары. Уым ын Хуыцауы зондæй Нартæй райгуырдис дыууæ фаззоны – Уæрхæг æмæ Уæрхтæнæг. Уæрхæг ын райгуырд фыццаг, æмæ Бæртæлæг зæрватыккæн зæгъы: «Табу Хуыцауæн, Нартæ …
109АРД — Ирон мифологийы хъайтартæ ард хæрынц Хуыцауæй, зæххæй, Нарты гуыппырсартæ – сæ Уацамонгæйæ дæр ма. Ард хæрынц, дыууæ нæлгоймаджы кæрæдзийæ æфсымæртæ куы фæзæгъынц, уæд дæр. Ардхæрыны æгъдау нæм скифты дугæй æрхаста, дыууæйæ иу къусæй кæм ныуазынц …
110АРС — Кадæг «Сосланы мæлæт» ы Арсæн йæ иузæрдиондзинады тыххæй Сослан зæгъы: «Ахæм амонд дын Хуыцау радтæд, æмæ дæ фæд адæмыл тас куыд æфтауа, стæй лæгæты фондз мæйы æнæхæргæйæ куыд цæрай». Æмæ йыл йæ арфæ æрцыд. Арсыл ирон адæмон сфæлдыстады бирæ… …
