уыдаиккой
1Фæрныджы дуаг — – Цæгат Ирыстоны Геналдоны комы цæрджытыл аудæг дзуар, йæ номыл уыдис кувæндон. Йæ боны йæм цыдысты кувинæгтимæ. Ирон адæм афтæ нымадтой, зæгъгæ, тугисджытæ кæй сырдтой, ахæм марæгæн иу дзуары бынмæ балидзын æмæ дуагыл йæхи бафæдзæхсын йæ бон куы …
2уæвын — → вæййын ↓ ауын, бауын, æруын, æрбауын, рауын, ныууын, суын, фæуын Хуымæтæг, æнæараз …
3фæуын — ↑ уæвын, → фæвæййын 1) кончать; окончить, закончить Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæуын … мах фæуæм ды …
4АТЫНÆГ — Сæрдыгон хъæууонхæдзарадон бæрæгбон. Хонынц ма йæ Цыргъисæн æмæ Халмæвналæн дæр. Вæййы Кæхцгæнæнты фæстæ дыккаг хуыцаубоны. Баст у хосгæрдæнты райдайæны бонимæ. Нæ фосдарæг фыдæлтæ хосгæрдæнтæн уæлдай аргъ кодтой, ахсджиаг куысты афон сын уыд,… …
5БЕДЗЕНÆГ — тж. ДЕДЕНÆГ Нарты кадджыты у æнæзæнæг лæг. Цæры кæмдæр быдыры. Фос æм бирæ уыд, уыдис æм ноджы кæфахсджытæ дæр. Иу бон куы уыди, уæд йæ кæфахсджытæ сæмбæлдысты лагъзыл æмæ йæ доны былмæ раппæрстой, мæнæ цы дзæбæх лагъз у, зæгъгæ. Бедзенæг æлдары… …
6БÆЛДÆРÆНЫ БÆРÆГБОН — см. тж. Бæлдæрæн, БÆЛДÆРÆН см. БÆЛДÆРÆНЫ БÆРÆГБОН – перевод Куадзæны фæстæ фыццаг хуыцаубоны фæкæнынц Бæлдæрæн. Ацы бæрæгбон Ирыстоны кодтой тынг парахат, ахаста иу æнæхъæн къуыри. Бæрæгбон амоны, адæймаг æрдзы иу хай кæй у, йемæ фидар баст кæй …
7Джеоргуыба — см. Джеоргуыба – перевод Джеоргуыба, Джиуæргуыба – бæрæгбон Уастырджийы кадæн, кодтой йæ хъæууонхæдзарадон куыстыты фæуды номыл; вæййы ноябры дыккаг æмбисы æмæ ахæссы æнæхъæн къуыри. Иннæ бæрæгбæттæй хицæн кæны, бирæ нывонд фос ын кæй акусарт… …
8КЪУЛГАРД — Ирон фольклоры бæлццоны уавæр æвдисæг гыццыл кард. Сæйраг архайджытæй дард балцы исчи куы фæцæуы, уæд æй къулы ныссадзынц, æмæ кæд æндæрхуызон нæ кæна, уæд бæлццонæн йæ фæндаг у арфæйаг; кæд сызгæ, уæд æм хорзмæ мауал æнхъæлмæ кæс. Аргъау… …
9Тыхæвзарæнтæ — – термин, æмбæлы ирон этнографийы æмæ нысан кæны ерыс йæ уæрæх нысаниуæджы. Ирон бæрæгбæтты иу – хъæубæстæн иумæйаг уыдаиккой æви хицæн бинонты æнæмæнгæй уыдис алыхуызон тыхæвзарæн хъæзтытæ, зæгъæм, мил æхсын, дур æппарын кæнæ дур исын, хъæбысæй… …
10УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН — см. УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН – перевод Уацилла ирон зæдты, ирон бардуæгты æхсæн сæрмагонд бынат ахсы. Тыллæджы хоры, зæххыл адæймаджы хорздзинадæн цыдæриддæр зайы, уыдоныл аудæг бардуаг, арвнæрды бардуаг у (кæс Уацилла, УАЦИЛЛА). Уациллайыл сæхи… …