тұтқындар
71құл — тұйғын. Кір тұйғын кейде осылай да аталына береді. Тұйғынның «мырза тұйғын», «қ ұ л т ұ й ғ ы н» деген түрлері болады (Ш.Айманов.., Қыран тур., 87). Тұйғындар түсіне қарай – ақ тұйғын, кір тұйғын болып жіктеледі. Бірқатар әдебиеттерде ақ тұйғын – …
72қызыл — I зат. г е о г р. Топырағы, тасы қызғылттау жер. – Жоқ, сері аға, адасып кетерсіз, бұл арада шоқ қ ы з ы л д а р көп, бір бірінен айнымайды (С.Жүнісов, Ақан сері 2, 303). Ол «Бұзау өлген» қ ы з ы л ы н а шыға беріп, бұйдасын іріккен… …
73мәнбі — зат. жаңа. Болған оқиға, жасалған іс, дәлелденеген шындық; ақиқат нәрсе (факт). Теориялық мәселелерді айту бар да, оны айқындап, түсіндіріп тілдік м ә н б і л е р м е н дәлелдеп беру бар (Б.Қалиұлы, Тіл біл., 161). Бір топ ақындар шоғырын… …
74облатком — зат. «Облыстық атқару комитеті» деген күрделі сөздің қысқарған түрі. Біреуі Пушкин көшесіндегі обкомның, екіншісі – Абай көшесіндегі о б л а т к о м үйі (Ш.Мұртазаев, Қара маржан, 19). Коллегия мәжілісінен кейін ол ақындар слетін өткізудің… …
75рентген — сәулесі. физ. Көзге көрінбейтін, ең қысқа толқынды сәуле. Ең қысқа толқынды сәлелер 1 нмден төменгілері р е н т г е н с ә у л е л е р і, ал толқын ұзындығы 380 нм ден 10 нм ге дейінгі сәулелер ультракүлгін, 1 нм ден 780 нм ге дейін ұзындықтағы… …
76солтүстік — бұғысы. зоол. Тек солтүстікте ғана мекендейтін бұғы түрі. С о л т ү с т і к б ұ ғ ы с ы н жергілікті тұрғындар баяғыдан қолға үйреткен. Оның сүті өте тәтті, жүнінен тоқылған киім өте жылы (Тірі табиғат, 12). Қына – с о л т ү с т і к б ұ ғ ы л а р …
77сыркүріш — зат. Сүтке пісірген күріш; күріштен жасалған ботқа. Суда өссе, сүтте піссе, май салса, Кең пейіліңнен жомарт жанды бал тамса; Өзбек әка палауынан айтулы, Маған ақ кел с ы р к ү р і ш і кем қалса (Қаз. әдеб., 13. 06. 1975, 2). Ал «с ы р к ү р і ш» …
78тасбас — зат. ихтиол. Балықтың бір түрі. Атап айтқанда, жергілікті тұрғындар «қызыл қашаған» деп атап кеткен ускуч, хармус, т а с б а с ойнақ салады (Соц. Қаз., 22.02.1977, 4). Онда (Ветнамда) тибет және малай аюлары, үнді пілі, жолбарыс, керік, жайра т.б …
79теңіз — арыстаны. зоол. Ескекаяқтылар тобына жататын, ірі денелі теңіз жануары. Олардың негізгі тағамы – балық. Т е ң і з а р ы с т а н д а р ы көктем мен жазда Калифорния жағалауларында, Жапон теңізі аралдарында мыңдап жатақтар құрады (Су асты. тіршілік …
80шамдант — … Ақындар – ерке халық, кіді халық, Ш а м д а н т с а ң, бүркіт сөзбен бүруі анық. Абайлап сөйлескен жөн адуынмен, Аңқылдап, құлар жерін біліп алып (М.Әлімбаев, Көңіл күні, 30) …
