тұлпар
21мамы — (Жамб.: Шу, Қорд.) ат байлайтын ағаш. Атын асықпай м а м ы ғ а байлап, үйге қарай бет алды (Жамб., Шу). Тұлпардан жабы озады, м а м ы д а тұрып тұлпар бұтын созады (Мәтел). Қырғызша осы мағынада. қ. мама 2, мама ағаш 2 …
22мезгеу — (Сем.: Абай, Көкп.; Қост., Торғ.) меңзеу. Бәрін м е з г е п отырған бір үкметтің өзі ғой (Сем., Көкп.). Ту ұстап, тұлпар мініп дамытайын, Айтыстың ат шабарлап жолын м е з г е п («Соц. шаруа», 6.08.1945) …
23суын — 1 (Қ орда: Арал, Сыр., Жал.; Шымк., Мақт.) баулап байлаған егін үйіндісі. Бір с уы н 50 60 бау болады. Ол он бес с у ы н бау үйді Қ орда., Арал). Бірінші мақта с у ы н болды («Соц. ең.», 1941, 65) 2 1. (Гур., Маңғ.) ертегілерде айтылатын тұлпар… …
24ақта — I зат. в ет. Піштірілген еркек жылқы. – Саған айғыры керек пе, а қ т а с ы керек пе еді? (О. Сәрсенбаев, Жақсының көзі, 128). Ақта болды. Піштірілді, тартылды. А қ т а б о л ғ а н аттар дүниеде от оттап, су ішуден басқа қызықтан махрум (Қаз. әдеб …
25алмауыт — зат. Алыс жолға, жорық жортуылға мінілетін арқалы ат. Қазанаттың түрлеріне тұлпар, арғымақ, а л м а у ы т, сәйгүлік сияқты асыл тұқымдылары жатады (Қаз. этнография., 2, 518). Темекі шегіп отырып, өзін өзі а л м а у ы т мінген ермауыттай сезініп,… …
26балахана — I зат. көне. Көшкенде түйе үстіне жасалып, ішіне жас бала, кәрі кісілер отыратын жай. Қатарлап бұйда тартқан қос нардың қыр арқасына солқылдақ найза салып, ортасына беті ашық б а л а х а н а жасаған (Д. Досжанов, Тұлпар., 3). II зат. жаңа. Таза… …
27гүртхана — зат. көне. Шығыс қалаларындағылардың шарап, ас ішетін орны. Бүгін түскі тамақты Пышақшы г ү р т х а н а с ы н а н ішіп едім. Сонда әлгі шырақшы шалды көрдім (Д. Досжанов, Тұлпар., 43) …
28жетіжарғы — зат. көне. Жеті тосқауылдан сүрінбей өткен тұлпар. Бөлтірік ешкімнен жеңілмеген шешен, батыр, ақын, әрі ж е т і ж а р ғ ы атанған кісі екен (М. Жолдасбеков: Жұлдыз, 1974, №5, 186) …
29жиекжол — зат. Көше жиегіндегі жаяу адам жүретін жол (тротуар). Асфальт төселіп, келісті етіп жасалған ж и е к ж о л д ы ң екі жағасына оқтай түзу тартылып, терек егілген (Тұлпар, 145) …
30захмет — … Ауыр жүктің з а х м е т і н тұлпар білер (Қаз. әдеб., 24. 09. 1988, 7) …
