түйенің өркеші
1өркеш — торсық. этногр. Түйенің өркеш терісінен жасалған сопақша торсық. Торсықтың түрлері көп. Олар: шимай торсық, ө р к е ш т о р с ы қ, жанторсық, мүйіз торсық т.б. Өркешторсық сәнді болмағандықтан, оған көбінесе айран, іркіт құйылады (Шаңырақ, 190) …
2өркеш — зат. Түйенің арқасына бір немесе екі айыр болып жиналатын жота майы …
3итарқа өркеш — Қ орда., Қарм.) түйенің ең азғындарында, көбіне, нарлардың азып туғандарына берілген өркеш атауы. Арқасында сәл пәл көтерілген өркеш орны ғана болатындықтан и т а р қ а ө р к е ш атанған Қ орда., Қарм.) …
4түйеөркеш — тас. Түйенің өркешіндей тас. Қуыс қолтығын көкпеңбек мүк басқан қойт аст ар , түйетастар, т ү й е ө р к е ш т а с т а р бір тұстан бір бой көтереді (Ұ.Доспанбетов, Шығ., 4, 301) …
5алабас өркеш — Қ орда., Шиелі) түйенің түрлі себептермен өркеш басы аздап жара болып, жазылған соң оның орнына ала (ақ боз, қоңыр, қара) жүн, шуда шығуына байланысты сыртқы түсіне қарай аталуы …
6сұлама өркеш — (Монғ.) түйенің тік тұрған семіз өркеші …
7бітеу өркеш — (Гур., Маңғ.) нар түйенің жалпы аты …
8қара өркеш болу — (Гур., Маңғ.) түйенің семіруі …
9шом — 1 (Алм., Кег.; Сем.: Аяг., Ақс.; Қ орда, Жал.) жазы, түйенің үстіне артқан зат орнықты орналасу үшін жасалынатын құрал. Түйе беліне жүк батпас үшін қамыстан, қоғадан, не селеуден жұмырлап жасалып, жазыланған немесе қомдалған өркеш арасына… …
10қом — зат. Түйе өркештерінің түп жағындағы тұтаса біткен жота майы. зат. 1. Түйе өркешінің түп жағын ала тұтаса біткен май. Арық түйеде қом болмайды, өркеші жығылып жатады. Қомды түйенің өркеші тік, аштыққа, суыққа төзімді келеді. 2. Түйеге жүк… …
