сыйлықақыға
71уазипа — Қ орда., Арал) міндет, сыйлық. Дүние бір у а з и п а биік дарақ Қ орда., Арал). [Ұйғырша вәзипә (Уйг рус. сл., 164)] …
72үлпетті — (Шымк., Сайр.) құрметті, сыйлы. Жұмысты жүдә жақсы істеген кісі ү л п е т т і болады (Шымк., Сайр.). Бұл сөз зат есім мағынасында да қолданылады. Үлпет көрсету, үлпетке шақыру …
73ұзын қоржын — (Тау., Қош.; Шығ.Қаз., Ү Н.) сыйлық, тарту. Ұ з ы н қ о р ж ы н деп, көбінесе күйеу баланың қайын жұртына алып келетін тарту таралғысын айтады. Сондықтан жеңгелері оны мына күйеу баланың әкелген ұ з ы н қ о р ж ы н ы қайда деп әзіл оспақ астына… …
74шашыратқы — 1 (Жамб.: Сар., Жуа., Тал.; Алм., Жам.; Шымк.: Түлк., Мақт., Түркіс.) ұзын сабақты, басы бүршікті шөп. Сабағымен егін баулайды, отқа да жағады. Ауырған балаларды тұнбасымен шомылдырады. Анау көрінген – ш а ш ы р а т қ ы жинап жүрген балалар (Жамб …
75асаға — зат. Астың жақсы өтуіне қызмет ететін жауапты адам; ас ағасы. Асқа келген сыйлы қонақтар лайықты күтіліп, құрметтелу үшін, жол жосынға жүйрік, ұйымдастыруға шебер бір адамды жауапты етеді. Бұл «а с а ғ а» делінеді (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік.,… …
76бас — амандық садақасы. Жеке басы үшін берілетін садақа, пітір. Кешкілікті ауызашар, таңертеңгілікті сәресі дейді. Ораза уақытында мұсылмандар семьясының әрбір басына б а с а м а н д ы қ (пітір) с а д а қ а с ы н төлейді (Ана тілі, 26.04.1990, 6). Бас… …
77боғдыхан — зат. көне. Қытай елінің билеушісі, ханы. Сырымбет оған өткен жылғы күзде Орта жүзге көп сыйлықпен Қытайдың б о ғ д ы х а н ы н а н елші келгенін хабарлайды (Ел аузынан, 39). Қытай б о ғ д ы х а н д а р ы н а н қысас көріп отырған ойраттардың… …
78жүкшешер — зат. этногр. Қыз жасауының жүгін шешкен адамға төркіні жағынан берілетін кәделі сый. Ж ү к ш е ш е р кәдені жігіт жақтың жақын, сыйлы жеңгелерінің бірі алып, отырған әйелдерге таратады (Қаз. этнография., 2, 493) …
79затнама — зат. көне. Заттай сыйлық. Жақсы қызмет қылып, жауда ерлік көрсеткені үшін 1863 ж. Тезек сұлтан наградқа бір з а т н а м а алыпты («Түркістан» газеті, 441) …
80кәделі — ас. этногр. Қонақтардың жасына, мәртебесіне қарай арнайы тартылатын ас (тағам). К ә д е л і а с – малдан алынатын өнімдердің, әсіресе ет мүшелерінің ішіндегі нәрлі, дәмді түрлері (Қаз. этнография., 3, 14). Кәделі мүшелер. этногр. Адамдардың… …
