сыйлықақыға
41амалдар — 1. (Жамб., Шу) ерте кездегі дәрежелі адамдардың қызметшілері, шабармандары. Ілгеріде датқаның көп а м а л д а р ы болатын (Жамб., Шу). 2. (Шымк., Сарыағ.) әкімдер, басқару жұмысындағы адамдар. Бұрынғы кездегі әкімдерді а м а л д а р дейтін едік… …
42бедел табу — (ҚХР) абырой табу, абыройға ие болу, сыйлы болу. Атаң абырой б ед е л т а у ы п халықтың көзіне көрінсем деп едім (З. Сабыр, Ізд., 185) …
43белгілеме — (ҚХР) белгілі бір іс әрекетке, арнайы жасалған шарт, қағида, ереже. Ауылдас болған соң айтқан ғой, ұйымда ондай б е л г іл е м е жоқ. Астықты артық өндірсек, малды жоспардан арттырсақ сыйлық беретін б е л г іл е м е шығыпты (ҚХР) …
44бес бұрыштың жүлдегері — (Монғ.) бес түліктің озаты. Сұмыннан шыққан 17 б е с б ұ р ы ш т ы ң ж ү л д е г е р л е р і н е берілетін сыйлықты малшылар ортасында тапсырып, ынтасын арттырды («Ж. өмір», 15.05.1986) …
45бетжүздік — (Сем., Ұрж.) сыйлық, тарту. Б е т ж ү з д і к к е шапан әкепті (Сем., Ұрж.) …
46дөр — (Орал, Жән.) төр, үйдің төр жағы. Д ө р г е шығыңыз, сыйлы қонағымыз болыңыз (Орал, Жән.) …
47әжір — (ҚХР) к ө н е. бодау, жалақы, сыйлық, сауап …
48әр — (Жамб.: Қорд., Жам.) ажар, түр, көрік. Ол ә р л і кісі екен (Жамб., Қорд.). Колхоз даласын жайнатып, кең далаға ә р берген мақта, қызылша егістерін жақсы баптағаны үшін сыйлық алды (Жамб., Жам.) …
49жүйе босатар — (Монғ.) көңілін аулау, көңілін жібіту. Егер қыз әкесі әлдебір сылтаулармен қызым жас, т. б. той мерзімін созса, онда «ж ү й е б о с а т а р» кәделі сыйлықты ұлдың әкесі беріп той мерзімін жеделдететін ғұрып бар (Б. Кәм., Мон. қаз. салт дәс., 19) …
50жыртыс — (Монғ.) той томалақта матадай берілетін сыйлық, кәде. Жыртыс екі түрлі болады. Бірі үй ж ы р т ы с, екіншісі ауыл ж ы рт ы с. Үй ж ы р т ы с ы н қыздың шешесі бөлсе, ауыл ж ы р т ы с ы н ауылдың беделді әйелі таратады. Монғолиядағы қазақтарда бұл …
