сыздық
61пәрек — зат. кәс. Диірменнің су ағысының күшімен айналатын шығыршық. Зиялы дейтін азаматтарымыздың жел диірмен п ә р е г і н д е й айналмалы әрекетін, екі сөйлейтін тұрақсыздығын қайтерсің (Егем. Қаз., 22. 06. 1991, 3) …
62перифраздау — перифразда етістігінің қимыл атауы.Қазақтың байырғы әдеби тілінде өмірді, өлімді п е р и ф р а з д а у жиірек кездесетін (Р.Сыздықова, XVIII XIX ғ. Қаз. әдеби тілі., 227) …
63перифраздық — сын. лингв. Перифразға тән, перифразға қатысты. Қазақ поэзиясы тілінде п е р и ф р а з д ы қ құбылыстың өте әсерлі үлгісіне Абайдың ұлғайып қартаң тартқан шағын «сұрғылт тартқан бейуақ» деп бейнелеуін жатқызуға болады (Р.Сыздықова, XVIII XIX ғ.… …
64сәкәкүл — зат. Көз тартар, жалтырақ заттардан әдемілеп, шоқтап жасалған сәнді зат; әшекей. Асатаяқтың түрлі түсті моншақтардан шоқ түзіп тізбектелген с ә к ә к ү л і, домалақ дүңкілдегіштері, сыздықты өрнектер жүргізіліп әшекейленген әлеміштері болған (Қаз …
65сыбызғыла — ет. Уілдеу, гуілдеу, ызыңдау. Ауа салқын, теріскейден с ы б ы з ғ ы л а п, сызды жел еседі (О.Бөкеев, Үркер, 114) …
66тал — I … 2. Талдан істелген, талдан жасалған. Ол қабығын аршыған т а л таяғына сүйеніп, сатымен көтерілді (З.Шашкин, Тоқаш Бокин, 16). Ол жылқышы баланың алдынан шықты да, оның қолындағы солқылдақ ұзын т а л құрықты алды (С.Бақбергенов, Қайран шешем,… …
67терминден — ет. Термин болған, терминдік қызмет атқарған. Дегенмен бұл стильде де көптеген жаңа ұғымдарды білдіретін т е р м и н д е н г е н сөздер жоқ (Р.Сыздықова, XVIII XIX ғ. қаз. әдеб. тіл., 115) …
68тетік — сын. жерг. Дені сау, қуатты, тың. Құсының бойы таза, дені т е т і к (сау) сияқты (М.Әуезов, Шығ. жин., 11, 92). Сыздық құсының бойынан зор шабыт, қапысыз бапқа қоса денінің т е т і к екенін таныды (А.Сейдімбеков, Тауға біткен., 105) …
69үзбе — зат. қ. ө н е р. Әр бөлігі шынжыр сияқты бір біріне іліністіріліп тізіле байланыстырылған сәндік әшекей. Ол темірлерге қақтаған күміс шабылады. Сыздықтар, ширатпалар жүргізіледі. Ү з б е л е р, шытыралар қағылады. Маржан тасты қозалар орнатылады… …
70іш — дәрет. Түзге отырғаннан кейінгі дәрет. Дәреттен келгенінше даяр қылар, Қолында құманы бар, қарап тұрар. І ш д ә р е т алғаннан соң, даярланып, Дәреттің тәртібімен суын құяр (Мәшһүр Жүсіп, Шығ., 214). Іш етік. зат. сөйл. Мәсі. Аяғында құлынның… …
