сыгъдæг кæнын
1ДОНЫ БЫН НÆ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — тж. ДОНЫ БЫН НÆ РÆСУГ КÆНЫН Æдзух хыл кæнын, нæ фидауын. Сæ доны бын никуы рæсуг кæны Сулхан æмæ Бигуызæн дæр. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) …
2ТÆРИГЪÆДТÆЙ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — Цы æвзæрдзинæдтæ фæарæзтæуыд, уыдонæй фервæзын, хи раст кæнын. Æз, дам, уæ уæ тæригъæдтæй ссыгъдæг кæндзынæн. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …
3ЦÆСГОМ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — Тæригъæдтæ, æвзæрæй цы сарæзтæуыд, уыдонæй хи сраст кæнын. – Хуыцау æй Хъуылатæй куы фæкæнид, уæ фыды туг нырма æнæ ист у, уæ цæсгæмттæ асыгъдæг кæнынмæ уын хорз фадат уаид, – фыдбылызы зынгдзæгъдæн кодта тугмондаг лæгсырд. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт …
4СЫГЪДÆЙ УЫРЫДМÆ ЦÆУЫН — Цы уæззау уавæры уыдæуа, уымæй ноджы æвзæрдæр ранмæ бахауын. Сыгъдæй уырыдмæ фæцыди мæ хъысмæт æмæ мын нал дæр амонд ис æмæ налдæр мой кæнын. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …
5ЦЪЫБЫРТТЫ СЫГЪД БАУЫН — Бынтон басудзын, сау фæнык фестын. Цъыбыртты сыгъд баци Болайы хæдзар, йæ бынаты æртхутæг æмæ фæныкæй дарддæр ницыуал баззад. (Плиты И. Балцы зарæг.) Адæм алы хъæуы дæр сæ ныхмæ æгæр куы лæууыдысты, уæд сын сæ хæдзæрттæ алы ран дæр цъыбыртты… …
6ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН — см. ХОЙРАГ ХÆЛАР КÆНЫН – перевод Стуры сæр, бæрзæй, дзидза, нозт – хæрнæгæн цы бацæттæ кæнынц, уыдон хъæуы ныххæлар кæнын. Дыууæ кæнæ цыппар лæгæй бацæуынц къæбицмæ æмæ хистæр, дзырдæн, фæзæгъы: – Табу, Стыр Хуыцау! Хуыцауы æвастæй ацы дунейыл… …
7ФЫНДЗ АСÆРФЫН КÆНЫН — тж. ФЫНДЗ АМÆРЗЫН КÆНЫН Искæмæн исты æвзæр саразын; бафхæрын, кæмæндæр йæ бон базонын кæнын. Утереть нос кому л. Лæппу, цал хатты дын загътон: канцылар сыгъдæгдæр дар, æндæра дын дæ фындз амæрздзынæн, алæбон дын дзурын цæмæн хъæуы. (Хъороты Д. Æз …
8ЗÆРДÆ ХЪÆСТÆ КÆНЫН — Искæмæн æвзæрдзинад аразын; кæйдæр зыгъуыммæ зондыл ардауын. Зæронд хæйрæг, уый мын фæхъæстæ кодта мæ зæрдæ, уый мæ бафтыдта сыгъд фæндагыл. (Хъодалаты Г. Хуыцауы «минæвар».) …
9Хуыцауы куывд — см. Хуыцауы куывд – перевод – Хуыцау, табу Дæуæн! – Оммен, Хуыцау! – Хуыцау, ахъаз нын бакæн! – Оммен, Хуыцау! – Дунескæнæг Хуыцау, Зæххыл Дын зын ницы ис, Дæ быны ницы фæсусæг уыдзæни. Куыд раст стæм …
10КЪУХТÆ ÆХСАД ФÆУЫН — Æвзæр, æнæгъдау митæй хи сыгъдæг кæнын, хи сраст кæнын. Æви афтæ æнхъæлыс, Чъырттым, Дзорти дæ фыды уæзæгыл æрæнцад æмæ уымæй дæ къухтæ æхсад фæдæ? (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) …
