сағаттық ақы
81беке — 1 Қ орда., Арал) таяз, шеті бекітілмеген, қоршалмаған құдық. Содан жолда үлкен әкелеріміздің б е к е с і н е бардық Қ орда., Арал) 2 (Ақт.: Жұр., Ырғ.; Қост., Жанг.; Қ орда: Қарм., Сыр., Шиелі) қан тастау кезіндегі жылқының терісі тесіліп, қан… …
82бойында шыбыны қалмау — (ҚХР) зәре құты қалмау, қатты қорқу. Ол өзі ұрлап мініп жүрген аттың иесін көргенде б ой ы н д а ш ы б ы н ы қ а л м а д ы, көрінбей зытты (А. Қас., Н. Әбік., Қаз. тілі., 543) …
83делбе — 1 (Қост., Об.) божы, жеккен аттың екі жақ сулығынан ілінетін қайыс бау. Күн көтеріле қаладан шықтық, жеккен атымыз Тасболаттікі. Тасболат д е л б е ұстап келе жатыр (Б. Майл., Шығ., IV, 71). Өзің атты жүргізе алмадың ғой, д е л б е н і қағып қой… …
84жалпош — (Жамб., Шу) маса, сонасы көп жерде атқа жабатын жабу. Аттың мойнын, бауырын тұтас жауып тұратын жабу. Жазда маса, сона көп болғанда атты ж а л п о шт а п мінеді (Жамб., Шу) …
85жалпуыш — (Қ орда: Жал., Сыр.; Қост., Об.; Ақт., Тем.; Өзб., Там.) аттың жабуы. Аттың ж а л п у ы ш ы н өрнектеп тігетін салты да бар Қ орда., Сыр.). Ж а л п у ы ш жарасқан ат қазықта тұр (Өзб., Там.) …
86жалпыншақ — (Қарақ.) аттың үстіне жабатын жабу, сырттық. Аттың үстіндегі ж а л п ы н ш а ғ ы н алып өзін отқа қой (Қарақ.) …
87желдік — 1. (Алм.: Жам., Шел.; Қост.: Фед., Семиоз.) аттың терлігі, ер қапталына шағындап кесілген киіз. Ж е л д і к т і әкел (Алм., Жам.). Ж е л д і к с і з салған жаңа ер тоқым аттың арқасын алып тастапты (Қост., Семиоз.). 2. Қ орда., Қарм.) жабу.… …
88желдікше — (Қ орда: Арал, Сыр., Жал.; Қарақ.) аттың кішірек жабуы. Мұса, атыңның ж е л д і к ш е с і ауып тұр екен, соны дүзеп, қайта тартып ал Қ орда., Арал). Әбен аттың ж е л д і к ш е с і н суықта я ыстықта жабады Қ орда., Сыр.). Атымның ж е л д і к ш е… …
89жетек — 1 (Жамб.: Мер., Қорд., Луг.; Көкш.: Қ ту, Еңб., Щуч.; Жезқ., Ұлы.) бір атты арбаны, шананы жеккенде, аттың екі жағындағы ағашы. Бір ж е т е к сынып қалып, жолда біраз азап шектік (Көкш., Қ ту). Ж е т е к т і қиратарсың, арбаны дұрыс айда (Жезқ.,… …
90ішек бауыры қату — (Сем.: Ақс., Көкп., Абай) ішек сілесі қату, қатты күлу. Бұл әңгімені естігенде, Майра і ш е к б а у ы р ы қ а т а қатты күлді (Сем., Ақс.) …
