ойын
51атабаш — зат. сөйл. Шүлдік. Бұл ойын халық мұғалімі Байтоғайұлының еңбегінде «лекжалау» делінген. Ал Шығыс Қазақстан, Семей, Павлодар облыстарында « а т а б а ш» деп аталады (Б.Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 7) …
52атомырауластыру — зат. Ат үстінде ойналатын ойын. «А т о м ы р а у л а с т ы р у» ойынының шарты бойынша шеңбер ішіндегі аттылар бірін бірі ығыстырып шығаруы керек (Б. Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 76). Жамбы ату, а т о м ы р а у л а с т ы р у – нағыз жігіттердің… …
53допты — соқ. о й ы н. этногр. Көпшілік жиналған жерде ойналатын ойын: Бөлменің ортасына доп қойылады да, біреуді допқа арқасын бере тұрғызып, көзін басатын қағаз қалпақ кигізеді. 8 қадам ілгері жүргізіп, үш рет айналдырып жібереді. Ол барып допты аяғымен …
54жылдырт-жылдырт — зат. этногр. Жастардың сауық кештерінде ойналатын ойын. Жүргізуші қолындағы тиынды не сақинаны алақандарын бір біріне қабыстырып отырған адамдардың бірекеуінің қолына салып, ж ы л д ы р тж ы л д ы р т дейді. Олар да оң жақ, сол жақта отырғандарға …
55жігітқуу — зат. этногр. Ат үстінде ойналатын ұлттық ойын. Ойыншылар екі топқа бөлінеді. Әр топтан бір бір адам шығарылып, бірінің қолына белбеу немесе орамал беріледі. Бірі 1 2 шақырым жерде тұрған көмбеге қарай қашады, екіншісі қуып жетіп ұруы керек (Б.… …
56ине — Инеден жаңа шыққандай. Жапжаңа, су жаңа. Үстінде аппақ көйлек, бүгін ғана и н е д е н ж а ң а ш ы қ қ а н д а й қара костюм. Кеудесі толған ордендер мен медальдар (І. Есенберлин, Маңғыстау, 133). Ине жасырмақ. этногр. Бөлмеде отырған ойыншылардың …
57қазан — I зат. сөйл. 1. Қазандоп. Қ а з а н ойынын қыс уақытында мұздың үстінде, ал жазда тақыр алаңдарда ойнауға болады. Ойынға қатысушылардың әрқайсысының басы қайқы қақпа таяғы және барлығына ортақ добы болуы керек (Б.Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 61). Қ …
58қақпатас — зат. Бестас ойыны кей жерде осылай да аталынады. Алғаш «қ а қ п а т а с» аталынған ойын кейіннен «бестас» болып өзгеріп, бірақ мазмұндары сақталып қалды (Б.Төтетаев, Қаз. ұлт. ойын., 7). Оған қ а қ п а т а с, асық ойынынан гөрі тоғызқұмалақ… …
59қақшу — зат. Бестастың он бірінші кезекте ойналатын түрі. Он бірінші ойын – қ а қ ш у. Ойыншы бес тасты иіріп, қақпа тасты алғаннан кейін қалған төрт тасты бірбірлеп қақшып қағып алады (Б.Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 49) …
60қамал — қорғау. зат. этногр. Ойыншылар үлкен шеңбердің бойына қатарға тұрып, қолындағы доппен шеңбердің ортасында қорғаушысы бар «қамалға» тигізуге тиіс. Кімде кім допты «қамалға» тигізсе, сол қорғаушысы болады. «Қ а м а л қ о р ғ а у» ойыны ашық алаңда… …
