ныхæст цæуын
31Хистæры ракуывд цины фынгыл — см. Хистæры ракуывд цины фынгыл – перевод – О Стыр Хуыцау! Æмбал кæмæн нæй, Цытджын Иунæг Хуыцау, табу Дæхицæн! – Оммен, Хуыцау! – Мæнæ а хæдзары бинонты кувинæгтæ Дын æхцон фæуæнт! – Оммен, Хуыцау! – Æппæт дуне рафæлдисæг Дæ, æмæ нæ Дæ хорзæх… …
32ХУЫЦАУ — тж. ИУНÆГ СТЫР ХУЫЦАУ Ирон адæм æнусты дæргъы мингай азты табу кæны, кувы æмæ нымдгæнгæ царды хорздзинæдтæ куры Дунескæнæг Иунæг Стыр Хуыцауæй. Ирон адæмы зонды раджы ныффидар, чырыстон, пысылмон дин нæ, фæлæ ма иннæ рагондæр динтæ дæр куы нæма… …
33ЧЫНДЗХАСТ — см. ЧЫНДЗХАСТ – перевод Чындзхæссæг чи цæудзæн, уыдонæн рагацау бамбарын кæнынц. Раздæр иу сын фехъусын кодтой цалдæр боны, суанг къуыри раздæр. Чындзхæссæг алы адæймаджы нæ хонынц, уыцы кад æппæтмæ нæ хауы. Чындзхæсджытæ хъуамæ уой уæздан, зараг …
34ДЫУУÆ КУЫДЗЫ РАЗ ХОЛЛАГ НÆ НЫККÆНЫН — Тынг æлгъин, чъынды уын. Чеселты æгадыл нымад уыд æлгъин лæг... Ахæм лæгæн фидисы хуызы дзырдтой алыгъуызон ныхæстæ: дыууæ куыдзы раз холлаг нæ ныккæндзæн, дур дуар... (Ф. 1990. 3.) …
35ЗÆРДÆ ДУРÆЙ ЛÆУУЫН — Миддунейы зынæвзарæн кæнын, джитæнтæ кæнын, стыр маст бацæуын. Камень на сердце. Æнæбары худт иу бакодта йе мбæлтты хъæлдзæг ныхæстæм, фæлæ йæ зæрдæ уыцы дурæй лæууыд. (МД. 1988, 8.) …
36ЗÆРДÆЙЫЛ ÆМБÆЛЫН — Искæй ныхæстыл, фæндтыл разы уæвын. Уæ ныхас мæ хъустæй бахызти... сæрыл сымбæлдзæн æви зæрдæйыл... Уымæй уын ныртæккæ ницы зæгъинаг дæн. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Фыццаг хатт федта Антъон ацы лæджы. Фæлæ йæ ныхас æмбæлы зæрдæйыл.… …
37ХЪУСТЫЛ ÆРУАЙЫН — тж. ХЪУСТЫЛ ÆРЦÆУЫН Бæлвырд чи нæма у, ахæм исты фехъусын, искæй ныхæстæй бамбарын. Æлдæртты сусæгвæнд дæр бынтон сусæггагæй кæм баззадаид æмæ Антъоны хъустыл дæр куыд нæ руадаид? (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) – Мæдинæ, дæумæ æрбацыдтæн,… …
38ХЪУСТÆЙ ЛАСЫН — Кæйдæр кæдæмдæр кæнæ кæцæйдæр тыхæй кæнын. Тащить за ухо. – Кæд дæ ныхæстæ аивай, уæд дæ а чызг дæ хъустæй баласын кæндзæн Грисы размæ. (Ф. 1989, 11.) Алкæй дæр сæ фæндыд (фыдгæнджытæй) ногæй фыдгæнæджы фæстæ ацæуын, йæ хъустæй йæ Зелимханы размæ …
39ХÆРÆГ УАРГЪÆН НÆ АХÆССЫН — тж. ХÆРÆГ УАРГЪÆН НÆ АФÆРАЗЫН Искæй ныхæстæм, митæм тынг смæсты уын. Æмæ йыл цас хабæрттæ фæмысыдысты... Хæрæг сæ уаргъæн нæ ахæсдзæн. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) Ирыстоныл ахæм уаргъ ныххуырста æмæ йæ хæрæг уаргъæн нæ афæраздзæн. (Х. 2000, 57.) …
40ЦÆСГОМ САРАЗЫН — см. НЫХ САРАЗЫН Бæрæг бæлвырд ранмæ цæуын. Лæппу йæ цæсгом сарæзта хъæды рдæм …