мөлдерәмә
61Қоғам — (лат. societas қоғам) философияның, тарихтың және әлеуметтанудың негізгі категорияларының бірі. Кең мағынада әлеуметтік институттар, ұйымдар, қауымдастықтар мен топтар, жеке индивидтердің жұмыс істеуі және дамуында көрінетін адамдардың тарихи… …
62Номинализм — (лат. nomina–аттар, nominalis–атауларға, аттарға қатысты) – ортағасырлық батыстық философиядағы схоластика бағытының ішіндегі ағымның бірі. Ол реализмге қарсы шықты және айтарлықтай оған реакция (жауап) ретінде пайда болды. Бұл екеуінің… …
63Сансара — (санскр.samsara айналып оралу, иірім; тура мағынада адасу, жиһан кезу, күйлер немесе жағдайлардың сериясынан (бір қатарынан) өту) үнді философиясы мен дінінің (индуизм, буддизм, жайнизм) маңызды ұғымдарының бірі. Бұл бір дене қабығынан (телесная… …
64Славянофильдік — батысшылдыққа қарсы тұрған орыс қоғамдық философиялық ойының бір бағыты. Атының өзі айтып тұрғандай, оның (слав.) өкілдері Ресейдің дамуының өзіндігін (самобытьность), тарихи жолының ерекшеліктерін және ұлттық өзгешілігін дәлелдеуге тырысты.… …
65долан — зат. Айнапасы шарбақпен (доланамен) қоршалған мал тұратын орын. Көшпелі ел мал қорасын доланамен қоршағандықтан, қора да осы өсімдік атауымен аталуы мүмкін. Түркі тілдерінде «дол» дөңгелене қоршалу мағынасында. Осы түбірге «ан» жұрнағы жалғану… …
66айылдап келу — (Тау., Қош.; Рес., Оңт. Алт.) қыдырып келу. Бұл жергілікті қазақтарға алтай тілінен енген сөз. Оларда айыл үй мағынасында қолданылады. [Монғолша айл ауыл, үй, отбасы, шаруашылық; айлчин қонақ; айлчлах қонақта болу. Тофа. аал киіз үйлер тобы (В.… …
67ақ керіш — 1 (Сем.: Абай, Аяг., Шұб., Ақс., Көкп.; Қост., Семиоз.) әк. Үйді ағартып алайық деп едік, соған а қ к е р і ш іздеу керек болып тұр (Сем., Абай). қ. әк. Көрсетілген жерлерде оны «ақ балшық» деп те атайды. Шамасы, үйлеріңді мен әкеп берген а қ к е …
68гүнә — (Шымк.: Арыс, Кел.; Өзб., Ташк.; Қарақ.: Бер., Амуд., Шым., Хож.) күнә. Біреуге қиянат жасап, г ү н ә арқалаған адам емеспін (Ташк., Аққ.). [Түрікменше гүна (Рус. туркм. сл., 1956); қарақ. гүна (Рус. карак. сл., 1967); өзб. гунох (Узб. рус. сл.,… …
69әйдік — 1 (Ақт.: Ырғ., Қараб.; Рес., Орын.; Қ орда: Қарм., Арал, Сыр.; Қост.: Об., Жанг., Фед.; Жезқ., Ұлы.; Көкш., Чкал.; Қарақ., Тақт.) үлкен, зор. Қопаның ішінде бір ә й д і к өгіз жүр (Ақт., Ырғ.). Ол да бір ә й д і к ақын екен (Рес., Орын.). Ол ә й… …
70әмір 2 — 1. (Шығ.Қаз., Қатон.; Тау., Қош.; Монғ.) тыныштық. Қасқыр қатты, малға ә м і р бермейді (Шығ.Қаз., Қатон.). 2. (Тау., Қош.) тыным, дамыл. Бұл атқа күн батқанша ә мі р жоқ (Тау., Қош.). Бұл арбада кешке дейін ә м і р джоқ. Анау әкетеді, мынау… …
