мæрдæгъдау
41Фæтк — см. Фæтк – перевод I – бæлвырд уагма гæсгæ æнæмæнг фæд фæдыл кæй æххæст кæнынц æмæ бæрæг æгъдауимæ æнгом баст чи у, ахæм къорд архайды. Уыцы архæйдтытæн, адæмы æгъдæутты социалон нормæты фæлгонц уæвгæйæ, лæвæрд цæуы сокралон æмæ магион нысаниуæг; …
42ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр …
43Хор-хор — см. Хор хор – перевод Хор хор – аграрон бардуаг Уациллайы кæдæн кæй кодтой, уыцы стыр уалдзыгон бæрæгбоны нæмттæй иу, йæ бон уыдис стыр комдарæнты дыккаг дыццæг æмæ нысан кодта уалдзыгон æмæ æрвылазон хъæууонхæдзарадон куыстыты райдайæн. Хор хор… …
44ЦЫКУРАЙЫ ФÆРДЫГ — тж. УРС ФÆРДЫГ Нарты кадджыты 1946 азы рауагъды йæ чиныгаразджытæ амонынц: «Зынаргъ дуры мыггаг. Ам: мард æгас кæныны, цæфтæ дзæбæх кæныны тых кæмæ ис, ахæм фæрдыг. Ома, цы курай, уый дæтты». Кадджыты та кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста» йы… …
45Этнос — см. Этнос – перевод Этнос – историон æгъдауæй чи сæвзæрдис, адæймæгты ахæм фидар иугонд – знæм, адæмы хатт, наци. Этнос фæзынды сæйрагдæр фадæттæ сты иумæйаг зæххытæ, бынат æмæ æвзаг, кæцытæ фæстæдæр нымад æрцæуынц этносы æууæлтыл. Историон рæзты …
46Æмцегдзинад — см. Æмцегдзинад – перевод Æмцегдзинад – афтæ хуындис сывæллоны (лæппуйы) æцæгæлон бинонтæм хъомыл кæнынмæ раттыны æгъдау. Тынг арæх æмбæлдис цæгат кавказаг хохаг феодалты ‘хсæн. Æмцегдзинады фæрцы иу хъомылгæнинаджы æмæ хъомылгæнæджы бинонты… …
47ÆРТÆ ÆРТÆДЗЫХОНЫ — Адæмы истори азтæ æмæ æнустæй баргæ нæу. Адæм царды цыды йæ фæстæ цы фæд ныууагъта æмæ абон цæмæй цæры, уый у сæйрагдæр. Бирæ адæмтæн æгæр мæгуыр сæ бон нæ баци се взаг, сæ дин бахъахъхъæнын дæр. Ирон адæмыл, Хуыцауæй разы, уыдоны хъысмæт не… …
48КЪУЛБАДÆГ МИТÆ КÆНЫН — Æнæгъдау, адæм цæуыл фæхудой, ахæмтæ кæнын. Нæ хæдзары къулбадæг митæ ма кæнæд. (Нига. Дыууæ рæдыды.) Къулбадæг митæ кæнынæн йæ равзæрд цæуы къулбадæг усæй. Матриархаты дуджы зонд фæрсынмæ цыдысты зæронд усмæ. Ахæм зæронд зондджын устытæ бадтысты …
49Агънаты Г. Адæмон хæзнатæ — Ирон адæмæн се гъдæуттæ сты, сæ цæсгом, сæ удварн ирдæй кæм зыны, ахæм æнусон хæзнатæ. Национ æнтыстытæ, национ уæлахизтæ æмæ национ къуыхцытæ, наци йæ историйы дæргъы цæмæ бæллыд æмæ бæллы, цæмæ тырныдта æмæ тырны, йæ дунеæмбарынад – уыдон… …
50АДЫЛЫ РÆСУГЪД ЧЫЗГ — кæс АДЫЛЫ ЧЫЗГ 1 вариант Сатанайы лæппуйы ус. Кадæг нын зæгъы, зæгъгæ, Адылæн ис ахæм чызг, æмæ арв йæ къабæзтæ кæм ауагъта, уым уый хуызæн уындæй дæр, æгъдауæй дæр нæ разындзæн. Дунейы хæрзæджытæй йыл чи нæ сдзырдта, ахæм нал баззад, фæлæ нæ… …
