йөрәккә барып җитү
11чәнчелү — 1. Тишеп керү, эчкә керү; кадалу (нин. б. очлы нәрсә тур.) 2. күч. Бик каты егылу, егылып төшү; мәтәлеп барып төшү чәнчелеп барып төште 3. күч. гади. Үлү, дөмегү, бетү; юкка чыгу 4. с …
12чәчрәү — 1. Көч белән читкә атылу, сибелү (сыеклык тур.) күч. Кечкенә генә яки тар тишек аша яктылык үтү, яктылык үтеп чәчелү турында 2. Төрле якка барып төшү, чәчелеп барып төшү, төрле якка атылып китү (вак кисәкчекләр тур.) 3. күч. диал. Үлү, юкка чыгу… …
13юллау — I. 1. Юнәлтү; кая да булса билгеләп җибәрү. Берәр җиргә барып керергә мәҗбүр итү 2. Җибәрү, озату. Күндерү (хат һ. б. тур.). Берәр эшкә билгеләү, шул эшне башкару өчен җибәрү. II. ЮЛЛАУ – 1. Юл йөрү; йөк һ. б. белән билгеле бер маршрутны үтү олау …
14мүрде — (Жамб., Жам.; Алм.: Жам., Кег., Талғ., Шел.) мола, зират, қабыр. М ү р д е г е барып дұға етіп келдік (Жамб., Жам.). Жол м ү рд е н і ң жанынан өтеді (Алм., Жам.). Тұрардың түп нағашысы м ү р д е н і ң арғы басына барып, ... тот басқан бір… …
15алты — I зат. сөйл. Алтылық (карта). Картаның ойынындай қалтылдаған, Ит тірлік қойды қиын шартын маған. Көзірдің а л т ы с ы н а ырза бол деп, Қимайды король, тұздай қартын маған (М. Әлімбаев, Өшпес от, 45). II Алты айырық. сөйл. Адам денесінің барлық… …
16жүгіртпе — I зат. сөйл. Өрмектің ерсі жібі мен қарсы жібінің арасынан оңай өткізу үшін сопақша бір нәрсеге орап алған арқау жіп. Мұны «арқау шөлмегі» деп те атайды (ҚСЭ, 9, 49). II зат. жаңа. 1. Жұмыстан шығу үшін әр кабинетке барып, «қарызы жоқ» деген… …
17көкзеңгір — … Күн күркіреп барып, к ө к з е ң г і р аспанның әлде бір жері шарт айырылғандай шатыр ете түсіп, күңгірлеп барып сап болды (С. Байжанов, Ақ маржан, 10) …
18күре — зат. Елді мекен, ауыл, село. – Мешітке барып намаз оқисың ба, әлде к ү р е г е барып пұтқа табынасың ба? (Қ. Жұмаділов, Дарабоз, 1, 52). Бұл күнде қазақтың біраз қаласы мен қалашықтары, кенттері солардың (қалмақтардың) к ү р е с і н е айналып… …
19молақ — зат. Діңі кесіліп немесе сынып, қурап кеткен ағаш түбіртегі. Автоматын іздеп еді, сипалап түк таппады, балқарағайдың түбінде шіріген м о л а қ қ а сүйеніп қалғып отырыпты (Қ.Ысқақ, Ақсу., 286). Ішінен дүр етіп жабайы кептер ұшып шықты да,… …
20озғыншы — зат. Ертерек барып, хабар беруші адам. Жүрді Әшқаш Мақаранға дереу алып, «Шешін, деп белді, тақсыр, сонда барып» Жіберді жүрмей жатып о з ғ ы н ш ы н ы, Келед деп осынша әскер ашыпарып (Т.Ізтілеуов, Рүстем., 68) …
