йылға үҙәге
111АЛЫТЫ АЛЫМБЕДЖЫ ЧЫЗГ — Алымбеджы иунæг хъæбул. Æвдæм ус ын æй ныййардта. Алымбег куы амард, уæд Нарты Ныхасæн хистæр нал уыд, æмæ Нарты адæм æнæфæнд, æнæуынаффæйæ сæфтмæ æрцыдысты. Уынаффæгæнджытæ дзы уыдис, фæлæ ницæмæн бæззыдысты. Æмæ сын уæд Ацæты зæронд Ацæмæз… …
112АМРАН — Даредзанты таурæгъты сæйраг архайæг Амран у ирон адæмы уарзондæр таурæгъон хъæбатыртæй иу. Нарты Батрадзимæ сæ æрæвæрæн ис фæрсæй фæрстæм. Батрадзау Амран дæр у рæстыл тохгæнæг, æгъдауджын, æнæуæлдай ми, йæхи уæлдæр не вæры, хистæртæн,… …
113АНИГОЛ — Мыдыбындзыты бардуаг. Ирон адæмы фыдæлтæ мыды куыст рагæй кæй кодтой, уый бæрæг у Нарты кадджытæй. Нартæ йæ кæнынц ронгыл, æмæ афтæмæй у æнцондæр нуазæн, хæрзаддæр. Кадджыты арæх æмбæлæм æртæ мыдамæстыл («Батрадз Уырызмæджы куыд фервæзын кодта»,… …
114АРАХЪАН БÆХ — Бызгъуан уæйыджы бæх. Баст у ныккæнды. Уæйыджы цагъайраг – искæйон Сосланæн зæгъы: « Кæд дæ йæхиуыл бадын бауадза, уæд хорз, кæд дæ нæ уадза, уæд æй йæ фæстаг къæхтæй ныззил: уый дæ йæ барæг фенхъæлдзæн, æмæ йыл сбад. Уæларвмæ дæ аскъæфдзæн...»… …
115АРВЫ КУЫДЗ — I Созвездие маленького Пса. кæс СТЪАЛЫТЫ ÆМÆ ÆРВОН ФÆЗЫНДТЫТЫ НÆМТТÆ II Ацы дзырдбаст баззад ирон æвзаджы. Зæгъæм, фæзæгъынц: немыц партизантæй Арвы куыдзы тарст кодтой. Ирон адæмон сфæлдыстады йыл нырма никуы фембæлдтæн, æрмæст таурæгъ… …
116АРТ — Арт, зынг ирон адæмон сфæлдыстады æмбæлынц сæ комкоммæ нысаниуæгимæ æмæ фæсномыгæй дæр. Ныр дæр ма арæх фехъусæн вæййы ахæм зæгъдтытæ: «Мæ артыл дон бакалд!», «Артæн бын фæнык ын нæй». «Мæ арт бауазал!», «Мæ зынг ахуыссыд!» Зынг (арт) царды… …
117АРТÆЙ ХЪАЙМÆТ — Ирон адæмы динон уырнынадмæ гæсгæ Зæххыл Хуыцауы фæндæй уыд дыууæ Хъаймæты: артæй æмæ донæй. Сæ дыууæйы кой дæр ис ирон мифологийы. Артæй хъаймæтимæ баст ис ахæм чысыл таурæгъ: «Адæмы цард æрдзæ сæдæтæй нымайгæ у. Царды цыды сыл бирæ бæллæхтæ… …
118АРÆХДЗАУ — Бедзенæджы фырт чысыл Арæхдзау. Йæ фыд уыд Дæллаг Нартæй – Алæгатæй, йæ мад та Уæллаг Нартæй – Борæтæй. Кадæг «Бедзенæджы фырт чысыл Арæхдзау» ы кæсæм: «Дæллаг Нартæн лæппу райгуырди. Уæллаг Нартæн та – чызг. Дыууæ дæр иу æхсæв. Лæппу иу авдæнæй… …
119АСТФИСЫНОН ХÆДЗАР — тж. ЦЫППАРКЪУЫМОН ХÆДЗАР Нæ фыдæлтæм хæдзæртты, фидæртты, мæсгуыты арæзтады архитектурæ бæрзонд æвæрд кæй уыд, уый ирдæй зыны Нарты кадджыты. Кадæг «Уырызмæджы мæсыджы» дыууæ фаззон æфсымæры Уырызмæг æмæ Хæмыц фæбыцæу сты, чи сæ хистæр у, ууыл.… …
120АХУЫ — Царциатæй. Дзырддзæугæ лæг, æппæтзонаг. Обауы сæр ын стыр мæсыг уыд. Уырдæм æм Уырызмæг æмæ Хæмыц ссыдысты фæрсынмæ, сæ дыууæйæ чи хистæр у, уый базонынмæ. Уырызмæг йæхи разæйцæуæг фæкодта æмæ йæ фæрсгæ дæр уый бакодта: «Мах фаззæттæ стæм, æмæ… …
