йоҡоһо ҡасты
81ажырық — I қ. ажырғы. Мойныңа а ж ы р ы қ т ы салған, Айдай… (Д. Еркінбеков, Шығ., 117). – Ал мансап билік жөніне келсек, сол а ж ы р ы қ т ы дәл қазір менен ешкім алмай отыр емес пе (Қ. Жұмаділов, Тағдыр, 481). II Жатаған ажырық. бот. Ажырықтың жерге… …
82баулық — ши. Орылған астықты баулауға арналған ши. Қолмен орылған астықты баясымен осы б а у л ы қ ш и г е салып баулайтын болған (Қаз. этнография., 1, 440) …
83бейнәм — зат. кәс. Сусыз жерге егілген егін. Тау таудың етегіне, қырқыратқа, жота жотаға егілген астық б е й н ә м аталады. Суарылмайды. Көктемде сеуіп тастап, күзде орып алады (Қ. Толыбаев, Әсет, 237). – Бізше суармайтын жерді «б е й н ә м» дейді. Ол… …
84бұтақмұрт — зат. ихтиол. Мұрты ағаштың бұтағы сияқты тармақталған балық түрі. Б ұ т а қ м ұ р т деген балықтың қызықтырғышы – астыңғы жақ сүйегіндегі тармақталған өсінді (Су асты. тіршілік. 63) …
85қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… …
86қырыққарақшы — зат. астр. Темірқазықтың астыңғы жағында тұрған жұлдыз аты. Темірқазықтың астыңғы жағында тұрған – қ ы р ы қ қ а р а қ ш ы жұлдыз. Олардың жетеуі көзге көрініп тұрады, өзгелері көрінбейді. Себебі олар тым уақ (Х.Әбішұлы, Аспан сыры, 84). Қ ы р ы… …
87лобогрейка — зат. көне. Орылған астықты айырмен беріп тұрса, оны бастырып шығаратын қарапайым ауыл шаруашылық машинасы. Шөп машина, л о б о г р е й к а орған астық бауларын бізге жеткізіп беріп үлгере алмайтын болды. Арбамен, сүйреткімен келгенін , со келген… …
88сусек — I зат. Астық сақтайтын, ағаштан жасалған үлкен жәшік. Атам заманда ұмыт болып кеткен ат қорадағы ескі ұраны қайта ашып, с у с е к т е г і астық біткенді сонда апарып құйды (Қ.Ысқақов, Тұйық, 46). – Қазан – отта, қажайтының – с у с е к т е!… …
89теңіз — арыстаны. зоол. Ескекаяқтылар тобына жататын, ірі денелі теңіз жануары. Олардың негізгі тағамы – балық. Т е ң і з а р ы с т а н д а р ы көктем мен жазда Калифорния жағалауларында, Жапон теңізі аралдарында мыңдап жатақтар құрады (Су асты. тіршілік …
90тоғашы — зат. Жиын тойды, асты өткізуге жауапты адам. Ошаққа Меңдекенің жеті ауылы тегіс тігіліп, Шәңкі бидің шаңырағы ордабасы болып белгіленген. Астың т о ғ а ш ы алқасының төрағасы болып Асаубай шешен бекітілген (Қаз. әдеб., 23.04.1990, 5) …
