зұлымдық
11пері — ир. зат. Жамандық пен зұлымдық күш иесі …
12дерек — 1 (Түрікм.: Ашх., Таш.) орнына, керегіне. Ілымды д е р е г і н е жұмсау керек (Түрікм., Таш.). [Түрікменше дерек (Туркм. рус. сл., 1940); қарақ. дәрек (Карак. рус. сл., 1958)] 2 (Түрікм.: Таш., Мары, Тедж.) жауап, дәлел. Бұған айтар д е р е г і ң …
13қастияндық — (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Таш.) қастандық, қастық, зұлымдық. Бір жанға қ а с т и я н д ы қ жасап көрген емен (Түрікм., Таш.). Бұл қоғам жұмысына қ а ст и я н д ы қ жасауынан («Қарабұғаз.», 25.04.1937). [Қарақалпақша қастыянлық (Карак. рус.… …
14қаусыру — 1 (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта) тапсыру, беру. Әнеугі пұлымды қ а у с ы р деймін базар сайын, оны тыңдамайды (Түрікм., Көнеүр.). [Түрікменше ковшурмак (Рус. туркм. сл., 1956)] 2 (Гур., Маңғ.) қапсыру, жабу. Есікті қ а у с ы р (Гур., Маңғ.). Қ а …
15ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… …
16жүліктік — зат. Қулық, зұлымдық, а л а я қ т ы қ . Б а с қ а л а р с а д а қ а н ы мүгедектігімен алса, бұлар өздерінің ептілігімен, дұрысын айтқанда ж ү л і к т і л і г і м е н алады (Ғ. Мүсірепов, Қаз. солдаты, 89) …
17мүттәйімшілдік — зат. Залымдық, сұмдық, зұлымдық. Түлек, Тезек төренің алдынан шығып: Қызталақ, Орман елжұртының м ү т т ә й і м ш і л д і г і н і ң асқан ай! Кенесары, Наурызбайды өлтірген Орман ханды біз өлтірсек, бізге жаза қолданғалы сізді алып келіпті, дейді …
18тұқыржылат — ет. жерг. Тұйыққа тіреу, тұқырту, құрту. Онсыз да зұлымдық жайлап, күйзелген халықты т ұ қ ы р ж ы л а т а түсейін дегендей биылғы қыстың қаһары қатты болды (К.Мұқажанұлы, Ортеке, 41). Осы орайда Ернар да т ұ қ ы р ж ы л а т ы п, екі киікті бір… …
- 1
- 2
