зын кæнын
51НОМ НЕ СКÆНЫН — Æгад кæнын. Ныууадз хъæндзинæдты ныхмæ рафысс бафысс, ном дзы не скæндзынæ. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) Мах æй фæсте хъуамæ ацахсæм, фервæзын æй кæнæм. Уый йедтæмæ ма йæ фæсте æхсойгæ дæр фæкæнæм, уый цас раст у! Уымæй нæхицæн ном не скæндзыстæм.… …
52ТÆРИГЪÆДТÆЙ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — Цы æвзæрдзинæдтæ фæарæзтæуыд, уыдонæй фервæзын, хи раст кæнын. Æз, дам, уæ уæ тæригъæдтæй ссыгъдæг кæндзынæн. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) …
53ФЫНÆЙÆ ХЪАЛ КÆНЫН — Уæнгуагъддзинады уавæрæй, æндзыгдзинадæй фервæзын, хи сцырддзаст кæнын. Воспрянуть ото сна …
54ХАХХЫ СÆРТЫ ГÆПП КÆНЫН — тж. ХАХХЫ СÆРТЫ АХИЗЫН Цы не мбæлы, уый аразын, уæлдай митæ кæнын. Переходить линию. Æппæт адæмтæ дæр стыр æргом здахын байдыдтой национ культурæ æмæ мадæлон æвзæгтæ рæзын кæнынмæ. Фæлæ уыцы хъуыддаджы бирæтæ хаххы сæрты агæпп ласынц. (СИ. 1990.… …
55АРВМÆ СЫРÆЗЫН — Тынг сбуц, схъæлдзæг уæвын, цин кæнын. Æхсин арвмæ сырæзтис. Унтеры зæрдæлхæнæн ныхас ыл базыртæ асагъта. Цыма йæ рагон хæлар уыди. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Фырцинæй арвмæ сырæзти Аслан дæр. Чиныгкæсджыты размæ рацыдис. Ацæмæзы къух… …
56ЗУЛ НЫХАС НÆ КÆНЫН — Адджынæй, æнгомæй цæрын. Кæрæдзийæн æххуыс кодтой сæ зын царды, кæрæдзимæ зул ныхас дæр никуы скодтой. (МД. 1992, 3.) …
57ЗÆРДÆ ÆЛХÆНЫН — Искæйы ахаст химæ здахын. Æндæрби хатыдтæ, уазæгæн зын у йæ цæфтæй, уый æмæ йын йæ зæрдæ æлхæдта: – Дæ хуызæн хъайтартæ нæм арæх дæр куы уаид... (Богазты У. Уæ нæ хæхтæ, нæ бæстæ...) …
58НЫХÆСТÆ ЛÆМАРÆГАУ КÆНЫН — Уæззау, зынæй дзурын. Бафарста (Таппо)... йæ ныхæстæ лæмарæгау кæнгæйæ: – «Уымæн дæ хъуыдысты уыцы мысайнаджы « хца»! (Мамсыраты Д. Хъæбатырты кадæг.) …
59ХЪУЫРЫ ИРВÆЗЫН — Исты быны хæрд, быны стъæрд бакæнын. Мæ хъуг мæ дыгæрдыг кæй хъуыры аирвæзтысты, хъугæй, фысæй уый амæттаг фæуæд. (Гуыцмæзты М. Æртындæсæм хъыбыл.) …
60ЦÆСТЫТÆ АИРВÆЗЫН — Дзæгъæл, сонт каст кæнын …