зын кæнын
111КАДЗИТЫ САТАНА — «Кадзиты Сатана йæ лæппуйæн кæхц кодта æмæ рарвыста Кадзиты чызджытæн сæ рæсугъддæрты æмæ сын загъта: «Ацæут Нарты Сатанамæ кæхцгур; лæвæрттæ уын фæкæндзæн, æмæ иу фæстæмæ афоныл раздæхут, – зæгъы нын таурæгъ «Батрадз Сосланы куыд фервæзын кодта» …
112ХÆРНÆДЖЫ ФЫНДЖЫ ÆГЪДАУ — см. ХÆРНÆДЖЫ ФЫНДЖЫ ÆГЪДАУ – перевод Æгъдаумæ гæсгæ хæрнæджы фынгæвæрды алцыдæр æмбæлы къæйттæ къæйттæй. Зианы фынгыл уынаффæ кæны фынджы хистæр. Дыккаг хистæр – æрцæуæг адæмæй, æртыккаг хистæр – зианджыны мыггагæй, иннæтæ бадынц куыдхистæрæй.… …
113БОРÆ — Нарты фыдæл Сæуæссæйæн уыд æртæ фырты: Борæ – болатгуырд, сгуыхт, æнæрцæф, Дзылæу – цæхæрцæст æмæ Болатбæрзæй. Борæ – сæ хистæр у æмæ сын æдзухдæр æххуысмæ у цæттæ, Болатбæрзæйы та уæйгуыты уацарæй фервæзын кодта. Борæйæ равзæрд Нарты æртæ… …
114СОСЛАН — тж. СОЗЫРЫХЪО Нарты кадджыты зындгонддæр, бирæвæрсыгдæр, ныхмæвæрддæр фæлгонцтæй иу. Йæ райгуырдæй йæ мæлæтмæ йæ алы ми дæр, йæ удыхъæд суанг йæ конд æмæ йæ уæлæдарæс дæр диссаг кæмæн сты, ахæм хъæбатыр у Сослан. Йæ хъæбатырдзинад, йæ тых, йæ… …
115ЦЫКУРАЙЫ ФÆРДЫГ — тж. УРС ФÆРДЫГ Нарты кадджыты 1946 азы рауагъды йæ чиныгаразджытæ амонынц: «Зынаргъ дуры мыггаг. Ам: мард æгас кæныны, цæфтæ дзæбæх кæныны тых кæмæ ис, ахæм фæрдыг. Ома, цы курай, уый дæтты». Кадджыты та кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста» йы… …
116ЗÆРДÆ ДУРÆЙ ЛÆУУЫН — Миддунейы зынæвзарæн кæнын, джитæнтæ кæнын, стыр маст бацæуын. Камень на сердце. Æнæбары худт иу бакодта йе мбæлтты хъæлдзæг ныхæстæм, фæлæ йæ зæрдæ уыцы дурæй лæууыд. (МД. 1988, 8.) …
117КЪУЫММÆ ТÆРЫН — тж. КЪУЫММÆ ХÆССЫН (СКЪÆРЫН) Искæй зын, æвзæр уавæрмæ æркæнын, уынгæджы кæнын. Прижать в угол; припереть в угол, ставить в тупик. Къуыммæ йæ куы бахастон, уæд хъыпп сыпп нал сфæрæзта… (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Иу бон Къæбысы йæ фырттæ… …
118УД БАУАДЗЫН — тж. УД БАЦÆУЫН Цæрдхъом кæнын. Ирон кусæг лæг æрмæст ирон æвзагыл бамбардзæн ног царды хъæр, афтæмæй хицæнтæй уд никуы бауадздзыстæм нæ ирон æвзаджы æмæ нын зонды гарзæн зынæй сбæздзæн. (Тыбылты А. Иудзинады фæндагыл.) …
119ХИМÆ ХЪУСЫН — Тынг æнкъард кæнын, истæуыл тынг мæт кæнын. Батырджерийы зæрдæйыл сау низ бахæцыд æмæ ницыуал фæрæз ардта йæ фервæзынæн. Катай йæ æртасын кодта. Йæхимæ хъусынмæ фæци... (Богазты У. Уæ нæ хæхтæ, нæ бæстæ...) Иу æнаккаг дын дæ уарзт цъыфы стылдта.… …
120ЦÆСТЫТÆ ТУДЖЫ ЗИЛЫН — тж. ЦÆСТЫТÆ ТУДЖЫ БАДЫНЦ Тынг мæт, джитæнтæ кæнын, мæсты кæнын. Никъа мæ фæстийæ расырдта... туджы зылдысты йæ цæстытæ, мæстæй æви тасæй, уый зын рахатæн уыд. (Беджызаты Ч. Ссыгъди цард.) …
