зес
81желқазық — зат. этногр. Киіз үйді жел ұшырып кетпес үшін бастырық арқанды байлайтын қазық. Жел соққанда киіз үйді арқанмен бастырады. Бастырық арқанды байлап бекітуге арналған қазықты «ж е л қ а з ы қ» дейді (Шаңырақ, 104). …Дауыл боларда ол желбауларды… …
82кәмпит — алу. Күлкілі ойындардың бірі. Бастаушы біреуді арқасы мен өкшесін қабырғаға тақап тұрғызады да, тізесін бүкпей, аяғының дәл қасына қойылған кәмпитті алуды ұсынады (Ойынсауық., 237) …
83кірпікшешенше — үст. Кірпі секілді, кірпі сияқты. Қанатты көрдім. Бүкшиген күйі тізесін көтере, к і р п і к ш е ш е н ш е жиырыла түскен (Д. Рамазан, Жылап аққан., 249) …
84қарашешек — зат. мед. Шешек ауруының ауыр түрі. Қ а р а ш е ш е к, көкшешек, қызылша дейтін аурулар жиіжиі соғып тұрады (Ғ.Мүсірепов, Жат қолында, 108). Елге жоңғарларда болатын қ а р а ш е ш е к дейтін ауру келгенде, мұның өзі де сол кеселге ұшырайды… …
85қаршы — зат. көне. 1. Хан ордасы. Қазыбек бек атандым. Ханның тізесін басып оңқалы болып, қ а р ш ы д а отырдым (Қазыбек бек, Түп тұқияннан., 99). Осы соғыстың жорамалын жасаған Қазыбек батыр қ а р ш ы ғ а (хан ордасына) шақырылды (Соц. Қаз., 16.02.1991 …
86құлынбөстек — зат. Құлын терісінен істелген бөстек. Ол өзінен қол созым жерде, қ ұ л ы н б ө с т е к үстінде тізесін бауырына алып, құс ұйқыда жатқан ұлы бәйбішені түртіп оятты (Е.Тұрысов, Темірлан, 254) …
87тізебау — зат. Бесіктегі баланың тізесінің үстін бастыра байлайтын бау. Баланың кеуде тұсынан және тізеден бастырып қою үшін шүберектен әдемілеп сырыған жалпақ қолбау және т і з е б а у жасалады (Х.Арғынбаев, Қаз. халқы., 79). Бесік жабдықтары: жөргек,… …
88тізерлен — ет. Тізерл еп отыру, тізесімен отыру. – Кім қорықпайды дейсің, мазаны кетіріп ақ тұр ғой, деп, Жамақ шыға қашуға ыңғайланған адамша т і з е р л е н і п алды (Б.Майлин, Таңд., 215) …
89тіктеліңкіре — ет. Бойын тік ұстаңқырау, аздап тіктелу. Көпшігімді кереует арқалығына қарай ысырып, т і к т е л і ң к і р е п жаттым (Қ.Қараманұлы, Ай куә, 80). Елекең екі қолын тізесіне тіреп, т і к т е л і ң к і р е п алды да, даусын көтере түсіп әңгімесін… …
90тірике — зат. сөйл. Трико. Сосын жаман көзімен жиіркене қарап тұрып, ауы тізесіне түсіп, бауы салбыраған т і р и к е шалбарды бұтына киді (О.Сәрсенбай, Шығ., 4, 148) …
