жүзген
111қасаң — I зат. в ет. Жылқы малында болатын мүйізгек ауруы. Түйедегі мүйізген ауруы сиыр, қой, ешкіде – қашақ, жылқыда – қ а с а ң деп аталады (Ж.Бабалықұлы, Мал ауру., 70). II сын. көне. Қысыр. Айпара мырс етіп күлді де: «Қ а с а ң байтал екі айғырдың… …
112қоя — I зат. Жеген ас қорытылмай қалатын ауру. Көгіс тартып тұр безеріп қыр үсті Қ о я аурудан айықпаған баладай. Кәрі шыңдар бір біріне суысты, Бір суық леп кезіп жүрді жағалай (Ж.Нәжімеденов, Ұрпағым., 65). II зат. Оралған ақ киізден, сүйек не талдан …
113қылаңқұйрық — зат. бот. Шөлді, шөлейтті жерлерде өсетін бозғылт түсті бұта. Көкпек, жусан, бұйырғынды жалпақ дала артта қалды. Ара тұра изен, құмаршық, түйеқарын, ірі бұтадан – қ ы л а ң қ ұ й р ы қ, шағыр, дүзген (Ғ.Сыланов, Замана., 294). Жал жал шағылдардың …
114лайыт — … 2. ауыс. Көңіл күйі түсу, мұңаю, қайғыру. Әбілқайыр сол біртебірте л а й ы т ы п мағынасызданып бара жатқан өлмеші жанарларға қарай алмай көзін аударып әкетті (Ә.Кекілбаев, Үркер, 22). Сағынбаймын, сағынсам, мұңайтады. Мұңайсам, көңіл тағы л а… …
115нәдұрыс — сын. ар. Дұрыс емес; қате. Ертелі кеш қолқабысын тигізген әзіз жанды н ә д ұ р ы с оймен былғауға қалай дәтің шыдайды деп тілдеп жекіп тастағысы кеп бір оқталды (Д.Досжанов, Жолбарыс, 20). Осы тірлігім дұрыс па, әлде н ә д ұ р ы с (Бұл да, 402) …
116омырауша — зат. сөйл. Кеудеше, жеңсіз, шолақжең. Мана шешесі «тоңасың, тер қатады» деп жеңі жоқ, кішкенай о м ы р а у ш а н ы зорлап кигізген еді (С.Байжанов, Ақ маржан, 30). Ол жалаң аяқ, көйлекшең, ақ о м ы р а у ш а киген, қос бұрымды, шашына даланың… …
117отағасылық — зат. Отағасы болғандық, үй иесілік. Сүйген жарының шарапаты қатты жүнжіп кеткен жігіттің еңсесін тез түзеп, о т а ғ а с ы л ы қ міндеттерін бұлтартпай орындататын дәрежеге жеткізген (Қарақат тер., 62) …
118откеме — зат. сөйл. Параход. Дүниенің бір шеті мен бір шетіне шапшаң хабар алғызып тұрған – ғылым, отарба, о т к е м е л е р д і жүргізген – ғылым (А.Байтұрсынұлы: Алаш., 52). Өнербілімнің, сауда кәсіптің отарба, о т к е м е н і ң тоғысатын кіндігі –… …
119пышақ — I зат. Қыран құс (бүркіт) шалғысының қылыш қырында тұрған бірінші қауырсыны. Қанатты доғалдап көрсетіп тұрған – шалғылардың қылыш қырында тұрған екі қауырсын. Біріншісі – п ы ш а қ та, екіншісі – бес шалғының бірі (Ж.Бабалықов.., Қырандар, 79).… …
120пірәдарлық — зат. ар. д і н и. Тақуалық, сопылық, діндарлық. Әбағаңның бар ғұмырын п і р ә д а р л ы қ п е н өткізген атасы немересінің құлағына «Әбілфайыз!» деп бір емес, қатарынан үш рет шақырғанда ұрпағынан ұлылық пен ұлықтықты ғана күтпесе керек… …
