жетіген
1жетіген — зат. муз. Қазақтың байырғы музыкалық аспабы. Ертедегі нұсқасы тұтас ағаштан астау тәрізді ойылып жасалған. Ойылған жағы ашық, тегіс бетінде жеті қыл ішегі бар. Содан «жетіген» атанған. Тиек орнына асық қойылған …
2жетіген — зат. астр. көне. Жетіқарақшы. Батпайтын жұлдыздар – ж е т і г е н, дәлірек айтсақ – жетіқарақшы (Қазыбек бек, Түп тұқияннан., 162). А.К. Гейнс өзінің еңбегінде «Большая медвидицаның» қазақшасы Ж е т і г е н деп көрсетіпті, оны ел Жетіқарақшы… …
3жетігенші — зат. Жетіген музыкалық аспабында ойнаушы адам …
4сүген — I … – Ес еп бар ма! Мен бүгін с ү г е н ұстадым. Аудың жалғыз көзіне сағалынан ғана ілініп тұр екен (Ә.Нұрпейісов, Ымырт, 26). Бұдан жиырма жыл бұрын мұнан негізінен таутан, алабұға, мөңке ғана түсуші еді. Бұл балықтар өзінше дәмді, нәрлі, әйтсе… …
5аққошқар — зат. астр. Аспан шоқжұлдыздарының бірі. Ол маған үлкер, а қ қ о ш қ а р, көкқошқар, ақбозат, көкбозат, жетіген, төртноқай, тоғызтораң сияқты жұлдыздардың қозғалысын үйретті (Қазыбек., Түп тұқиян., 140) …
6аққу — зат. көне. Саз аспаптарының бірі. Мысалы, саз аспаптарының көне үлгілері: егек, бозаншы, шертер, жетіген, тапшұр, шаңқауыз, адырна, пырғы, әмірғы, а қ қ у, шор, уілдек, даңғыра, кепшік, шыңдауыл, шың т.б. түрлерін көрдім (Қаз. әдеб., 18.01.1985,… …
7месқобыз — … Ал сол уақыт тозаңынан артылған аспаптардан сазсырнай мен жетіген, дауылпаз бен шаңқобыз, м е с қ о б ы з бен сыбызғының «Отырар сазында» мейлінше жарасым тауып, пайдалану мүмкіндіктері молынан ашылған (Лен.жас., 17.12.1983, 4) …
8пырғы — зат. көне. Көне саз аспаптарының бірі. Мысалы, саз аспаптарының көне үлгілері: егек, бозаншы, шертер, жетіген, тапшұр, шаңғауыз, адырна, п ы р ғ ы, әмірғы, аққу, шор, уілдек, даңғыра, кепшік, шыңдауыл, шың, т.б. түрлерін көрдім (Қаз. әдеб., 18.… …
9сазсырнай — … Сәуле қонақкәде деп, жетіген, с а з с ы р н а й, шаңқобызда күй тартып, ән салды (Қаз. әдеб., 01. 01. 1989, 12). Жақында Алматыда қазақтың көне музыка аспаптарынан зерттеуші профессор өткізген дәріс кезінде тыңдаған қол басындай ғана с а з с ы… …
10тастауық — зат. муз. Үрлеп ойнайтын байырғы сөз аспабы. Кештің екінші жартысында Болат Сарыбаев қазақ халқының үскірік, асатаяқ, сазсырнай, т а с т а у ы қ сияқты ұлттың көне аспаптар тарихымен таныстырды (Қаз. әдеб., 25.03.1977, 4). Осы жолдармен жетіген,… …
