желді
1желдік — зат. Тоқым мен ердің қапталының арасына салынатын екі бөлек киіз …
2желді — (Монғ.) қазан айы …
3желді аяқ түйе — Қ орда., Арал) жел аяқ, өте жүрісті ұшқыр түйе …
4желдік — 1. (Алм.: Жам., Шел.; Қост.: Фед., Семиоз.) аттың терлігі, ер қапталына шағындап кесілген киіз. Ж е л д і к т і әкел (Алм., Жам.). Ж е л д і к с і з салған жаңа ер тоқым аттың арқасын алып тастапты (Қост., Семиоз.). 2. Қ орда., Қарм.) жабу.… …
5желді — зат. көне. Қазан айы. Бір жылдағы ай есебі отамалы (маусым), сарша, тамыз, қыркүйек, ж е л д і (қазан), қараша, тоқсан (желтоқсан), қаңтар, ақпан, тоқпан (наурыз, екі ағайынды), көкек (сәуір), мамыр деп аталады (Қаз. этнография., 1, 76) …
6желдіаяқ — зат. Жылқының жүйрігі. Қазақтар ілгеріректе жылқының жүйрігін – ж е л д і а я қ, адамның жүйрігін – желаяқ, иттің жүйрігін – желтабан деп атапты (Қаз. әдеб., 01. 08. 1986, 10) …
7желдіауыз — (Гур., Маңғ.) сөзуар. Я белді ауылдың айтқаны болады, я ж е л д і а у ы зд ы ң айтқаны болады (Гур., Маңғ.) …
8желдікше — (Қ орда: Арал, Сыр., Жал.; Қарақ.) аттың кішірек жабуы. Мұса, атыңның ж е л д і к ш е с і ауып тұр екен, соны дүзеп, қайта тартып ал Қ орда., Арал). Әбен аттың ж е л д і к ш е с і н суықта я ыстықта жабады Қ орда., Сыр.). Атымның ж е л д і к ш е… …
9желдірме — зат. сөйл. Солдат (орыс) ері. Ж е л д і р м е, негізінен, солдат ері. Бар айырмашылығы – ердің артқы қасының орнына диаметрі 22 мм лік іші қуыс темірден иіп керсен жасаған (Соц. Қаз. 07. 04. 1978, 4) …
10гөжелдәтү — 1. Гөбер гөбер китерү 2. диал. Кабарту, күпертү, мамыкландыру гөбердәтеп бәйләгән мамык шәл …
